Ο Δαρβίνος σε νέες περιπέτειες

«Σας ευχαριστούμε για την αξιολόγηση του αιτήματός μας και σας ευχόμαστε δύναμη και σοφία στη διοίκηση της Καθολικής Εκκλησίας αυτούς τους δύσκολους καιρούς».

Έτσι τελείωνε η επιστολή που έστειλαν τον περασμένο μήνα στον Πάπα ο αστροφυσικός Λώρενς Κράους και οι βιολόγοι Φρανθίσκο Αγιάλα και Κένεθ Μίλερ. Είχε προηγηθεί άρθρο του πρώτου στους Νιου Γιορκ Τάιμς, όπου ο Αμερικανός φυσικός συνέκρινε την αδιαλλαξία των Αμερικανών χριστιανών με τη σύγχρονη και ανεκτική στάση της Καθολικής Εκκλησίας. Αν οι πρώτοι προωθούν την κατάργηση της διδασκαλίας του Δαρβινισμού στα σχολεία, η δεύτερη είναι απόλυτα συμφιλιωμένη με τη θεωρία της εξέλιξης. Ο σημερινός Πάπας, άλλωστε, είναι εκείνος που ως καρδινάλιος Τζόζεφ Ράτζινγκερ είχε προεδρεύσει μιας Διεθνούς Θεολογικής Επιτροπής που είχε καταλήξει στο εξής συμπέρασμα: «Δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί πως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί της Γης είναι γενετικά συσχετισμένοι μεταξύ τους, είναι ουσιαστικά βέβαιο ότι όλα τα όντα κατάγονται από έναν πρωτόγονο οργανισμό».

Δύο εβδομάδες αργότερα δημοσιεύθηκε στην ίδια εφημερίδα μία απάντηση με την υπογραφή του καρδιναλίου της Βιέννης. «Υπό την έννοια του κοινού προγόνου, η θεωρία της εξέλιξης είναι ορθή» τόνιζε ο Κρίστοφ Σένμπορν. «Δεν συμβαίνει το ίδιο όμως με τη νεοδαρβινική ερμηνεία της εξέλιξης, δηλαδή τη φυσική επιλογή χωρίς σχέδιο και κατεύθυνση». Όπως έγραφε σε μια επιστολή του το 1985 ο Πάπας Ιωάννης Παύλος B', «σε όλες τις ενδείξεις για την ύπαρξη του Θεού, ορισμένοι αντιτάσσουν τη δύναμη της τύχης. Το να μιλάς όμως για τύχη σε ένα σύμπαν με τόσο σύνθετη οργάνωση, ισοδυναμεί με το να εγκαταλείπεις την αναζήτηση μιας εξήγησης για τον κόσμο». Είναι λοιπόν καιρός - κατέληγε ο Σένμπορν - εκτός από τις αλήθειες της πίστης, η Εκκλησία να υπερασπιστεί και τα επιχειρήματα του ορθού λόγου.

Να λοιπόν που οι θεολόγοι εγκαλούν τους επιστήμονες για απουσία επιστημονικού ορθολογισμού. Πέρα όμως από τη συγκεκριμένη διαμάχη, επισημαίνει η Ελ Παΐς, προκύπτει ένα ζήτημα που ενδιαφέρει εκατομμύρια πιστούς σε όλο τον κόσμο. Ποια είναι εν τέλει η επίσημη θέση της Καθολικής Εκκλησίας για τον Δαρβίνο; Πενήντα χρόνια μετά την υιοθέτηση της θεωρίας του Μπιγκ Μπανγκ από τον Πάπα Πίο IB', μήπως τα πράγματα έχουν αλλάξει; Αυτό ήταν το πνεύμα της επιστολής που έστειλαν ο Κράους και οι δύο συνάδελφοί του προς τον Πάπα. Μήπως το Βατικανό θα μπορούσε να λύσει αυτό το θεολογικό μυστήριο; Αν ο Ποντίφηκας συμφωνεί με τη θέση του καρδιναλίου της Βιέννης, ίσως να πρέπει να επανεξεταστεί η διδασκαλία του Δαρβινισμού και στα ευρωπαϊκά σχολεία. Αν πάλι διαφωνεί, μήπως θα μπορούσε να το δηλώσει;

Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ' δεν έχει απαντήσει ακόμη, ίσως επειδή βρίσκεται σε διακοπές στις Άλπεις. Κάποια στιγμή όμως θα μιλήσει, είναι σίγουρο. Ίσως μάλιστα να μπορέσει στη συνέχεια να διευκρινίσει αν το Βατικανό εξακολουθεί να αντιτίθεται στη χρήση των προφυλακτικών για την καταπολέμηση του AIDS.