Γνωρίζουν οι δικαστές διαλεκτική;

Γνωρίσαμε το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης από τις αποφάσεις του υπέρ του Χριστοφοράκου. Αλλά οι Γερμανοί δικαστές ασχολούνται και μ΄ άλλα ζητήματα.

Πριν από δώδεκα χρόνια, τρεις καθηγητές οικονομικών και ένας γνωστός δικηγόρος- όλοι τους αντίπαλοι της ευρωπαϊκής ενοποίησης- προσέφυγαν στο Δικαστήριο κατά της απόφασης της χώρας τους να εγκαταλείψει το μάρκο και να υιοθετήσει το ευρώ. Το επιχείρημά τους ήταν ότι ο πληθωρισμός που ενδεχομένως θα συνόδευε το νέο νόμισμα θα έθετε σε κίνδυνο τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα, τα οποία εγγυάται το Σύνταγμα. Η προσφυγή τους απορρίφθηκε. Αλλά οι δικαστές συνέδεσαν ευθέως στην ετυμηγορία τους την εγκατάλειψη του εθνικού νομίσματος με την ανάγκη να εξασφαλιστεί πάση θυσία η σταθερότητα του διαδόχου του.

Τα τελευταία δεκαεπτά χρόνια, το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει λάβει διάφορες αποφάσεις που αφορούν τη σχέση της Γερμανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποτέ δεν έχει χαρακτηρίσει κάποια κυβερνητική απόφαση αντισυνταγματική. Εκ των πραγμάτων, όμως, η Καρλσρούη περιορίζει τα περιθώρια του Βερολίνου. Η Άνγκελα Μέρκελ το γνωρίζει. Γνωρίζει ότι οι καθηγητές και ο δικηγόρος μπορεί να προσφύγουν ξανά στο Δικαστήριο, αυτή τη φορά για το ενδεχόμενο να δοθεί οικονομική βοήθεια στην Ελλάδα. Και γνωρίζει επίσης ότι τυχόν δικαίωσή τους θα αποτελέσει κόλαφο για την ίδια και την κυβέρνησή της.

Όπως γράφει ο ανταποκριτής των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς στο Βερολίνο, είναι πιθανό η Γερμανίδα καγκελάριος να χρησιμοποιεί το φόβητρο του Συνταγματικού Δικαστηρίου ως δικαιολογία για να αποφύγει μια απόφαση που θα ενοχλούσε τους ψηφοφόρους της- ενόψει μάλιστα και των κρίσιμων εκλογών του Μαΐου στη Βόρεια ΡηνανίαΒεστφαλία, όπου απειλείται η πλειοψηφία του κυβερνητικού συνασπισμού στη Γερουσία. Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για παράδειγμα, θεωρεί ότι μπορεί να βρεθούν τρόποι να χορηγηθεί ενίσχυση στην Ελλάδα χωρίς να καταπατηθεί το Σύνταγμα. Αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνο η Ελλάδα, ούτε μόνο αυτή η οικονομική κρίση. Με την τελευταία του απόφαση σε σχέση με τη Συνθήκη της Λισαβώνας, την οποία έλαβε πέρυσι, το Δικαστήριο επέκρινε το έλλειμμα δημοκρατίας στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επισήμανε ότι η έσχατη πηγή νομιμότητας είναι το γερμανικό κοινοβούλιο. Αυτό είναι το βαθύτερο πρόβλημα: πώς είναι φτιαγμένη η Ευρώπη και ποιες είναι οι ευθύνες κάθε μέλους της.

Η Γερμανία είναι πιασμένη στην παγίδα που η ίδια έβαλε, έγραφε πρόσφατα ο Μάρτιν Γουλφ στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Θα ήθελε οι γείτονές της να της μοιάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό όμως είναι αδύνατον, αφού η χαμηλή εγχώρια ζήτηση της Γερμανίας δεν θα μπορούσε να γενικευτεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όπως θα έλεγε ο Χέγκελ, η γερμανική θέση φέρνει την ισπανική (ή ελληνική) αντίθεση. Και η σύνθεση οδηγεί σε μια δημοσιονομική καταστροφή για τη ζώνη του ευρώ. Ποια είναι η λύση; Μα, η Γερμανία να γίνει λιγότερο γερμανική! Αλλά οι δικαστές της Καρλσρούης μάλλον δεν είναι πολύ καλοί