Μαύρη σημαία

«Δεν χρειάζεται να εξαγάγει κανείς τη δημοκρατία στο Ισραήλ. Την έχουμε ήδη». Αυτό δήλωσε τον περασμένο Μάιο ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου σε ομιλία του στο αμερικανικό Κογκρέσο. Τέσσερις μήνες αργότερα, το επανέλαβε στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. «Το Ισραήλ είναι η μοναδική αληθινή δημοκρατία στη Μέση Ανατολή», είπε. Και μέχρι πριν από μερικά χρόνια, ίσως ο ισχυρισμός αυτός να ήταν αληθής. Τον τελευταίο καιρό, όμως, έχει τεθεί σε κίνηση μια αντίστροφη διαδικασία. Την ώρα που πολλά αραβικά καθεστώτα δίνουν τη θέση τους σε δημοκρατίες, η ισραηλινή δημοκρατία αποκτά όλο και περισσότερα γνωρίσματα δικτατορίας.

Οπως σημειώνει ο Τομπάιας Μπακ σε εκτενή ανάλυσή του στους χθεσινούς Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, τις τελευταίες εβδομάδες έχουν κατατεθεί στο ισραηλινό Κοινοβούλιο σχέδια νόμου και προτάσεις που ποινικοποιούν τη διαφωνία, πλήττουν τα δικαιώματα των μειονοτήτων, περιορίζουν την ελευθερία του λόγου και αποδυναμώνουν τη δικαστική εξουσία. Οι πρωτοβουλίες αυτές έρχονται να προστεθούν σε τρεις νόμους που έχουν ήδη ψηφιστεί. Ο πρώτος λέγεται Νόμος για τη Νάκμπα και απαγορεύει σε οποιοδήποτε ίδρυμα χρηματοδοτείται από το κράτος - συμπεριλαμβανομένων των σχολείων και των θεάτρων - να τιμά τη Νάκμπα (Καταστροφή), όπως αποκαλούν οι Αραβες την εκδίωξη εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων από τα σπίτια τους μετά τον Πόλεμο του 1948. Ο δεύτερος λέγεται Νόμος για το Μποϊκοτάζ και προβλέπει αυστηρές κυρώσεις για όποιον Ισραηλινό υποστηρίζει το μποϊκοτάζ των προϊόντων που παράγονται στους εβραϊκούς οικισμούς της Δυτικής Οχθης. Ο τρίτος επιτρέπει σε μικρές αγροτικές κοινότητες να αποκλείουν τις αραβικές οικογένειες.

Την ίδια ώρα, πληθαίνουν οι απειλές και οι επιθέσεις εναντίον των διαφωνούντων. «Ο Γιτζάκ Ράμπιν σε περιμένει», έγραφε ένα σύνθημα που είδε πρόσφατα έξω από το σπίτι της η Χαγκίτ Οφράν, από το κίνημα Ειρήνη Τώρα. «Φύγε από δω, είσαι χειρότερος από ζώο!» φώναξε μέσα στο Κοινοβούλιο σε έναν αριστερό βουλευτή ο Γισραέλ Ροτέμ, από το εθνικιστικό κόμμα Γισραέλ Μπετεΐνου, ο οποίος τυγχάνει πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για το Σύνταγμα, τον νόμο και τη δικαιοσύνη…

«Χάνουμε ήδη πολλά από τα γνωρίσματα μιας δημοκρατικής χώρας», σημειώνει ο καθηγητής Μορντεχάι Κρέμνιτσερ, αντιπρόεδρος του Ισραηλινού Ινστιτούτου για τη Δημοκρατία. «Η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία της συνάθροισης περιορίζονται, ενώ δέχεται πλήγμα το δικαίωμα στην ισότητα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους ισραηλινούς Αραβες. Αποδυναμώνονται επίσης όλοι οι κοινωνικοί φορείς που έχουν τη δυνατότητα να κρίνουν την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων». Η Αριστερά είναι απελπισμένη. Η Χααρέτζ εξέδωσε πρόσφατα ένα ειδικό φύλλο με όλες τις παραβιάσεις των δημοκρατικών ελευθεριών, όπου δέσποζε μια μαύρη σημαία. Την οργή τους, όμως, εκφράζουν και ηγετικά στελέχη του αντίπαλου στρατοπέδου. Η αρχηγός της αντιπολίτευσης Τζίπι Λίβνι είπε πρόσφατα στην Κνεσέτ ότι το Ισραήλ μετατρέπεται σιγά σιγά σε δικτατορία, ενώ ο Μπένι Μπέγκιν, γιος του πρώην πρωθυπουργού Μεναχέμ Μπέγκιν, κατηγόρησε τους συναδέλφους του ότι ξεχνούν τους βασικούς κανόνες της δημοκρατίας. Προς το παρόν, πάντως, το μέλλον της χώρας βρίσκεται στα χέρια των ψηφοφόρων.