Μια αραβική πραγματικότητα

Ο Αμπντελιλά Μπενκιράν, 57 ετών, δεν φορά ποτέ γραβάτα αλλά θα κάνει μια εξαίρεση όταν τον καλέσει για ακρόαση ο βασιλιάς. Εχει μετριοπαθείς απόψεις. Πριν από τρία χρόνια ανέλαβε την ηγεσία του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το οποίο ήλθε πρώτο στις βουλευτικές εκλογές της περασμένης Παρασκευής. Πιστεύει, κατά συνέπεια, ότι θα του ανατεθεί η εντολή σχηματισμού της νέας κυβέρνησης του Μαρόκου, και για τον σκοπό αυτό έχει ζητήσει συνεργασία από τους εθνικιστές του κόμματος Ιστικλάκ, τους σοσιαλιστές και τους πρώην κομμουνιστές. Υπάρχει μία λεπτομέρεια: είναι ισλαμιστής. Και λοιπόν;

Στις εκλογές που έγιναν πρόσφατα στην Τυνησία, τις πρώτες μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μπεν Αλι, νικητής αναδείχθηκε το επίσης ισλαμικό κόμμα Ενάχντα. Ο αρχηγός του, ο Ρασίντ Γανούσι, έχει ξεκινήσει συνομιλίες με κοσμικά κόμματα προκειμένου να σχηματίσει μια κυβέρνηση συνεργασίας. Εγιναν κάποια παρατράγουδα, όπως η επίθεση εναντίον ενός κινηματογράφου που πρόβαλλε το Περσέπολις, αλλά σε γενικές γραμμές το κλίμα στη χώρα είναι καλό.

Στις εκλογές που ξεκίνησαν χθες στην Αίγυπτο, τις πρώτες μετά την ανατροπή του δικτάτορα Μουμπάρακ, νικητής αναμένεται να αναδειχθεί η Μουσουλμανική Αδελφότητα. Το κόμμα αυτό υπήρξε στο παρελθόν φονταμενταλιστικό, στη συνέχεια όμως υιοθέτησε μια πιο μετριοπαθή στάση και σήμερα θεωρείται συγγενές προς το κόμμα του Ταγίπ Ερντογάν. Οι στρατηγοί δεν βλέπουν με καλό μάτι την προοπτική να αναλάβει την εξουσία. Θα ήταν έγκλημα όμως αν προσπαθήσουν να το εμποδίσουν.

Πριν από την Αραβική Ανοιξη, τα αυταρχικά καθεστώτα του αραβικού κόσμου παραβίαζαν τα ανθρώπινα δικαιώματα, καταδίωκαν τις μειονότητες και χαρακτήριζαν κάθε διαφωνούντα «πράκτορα ξένων δυνάμεων». Το ίδιο κάνουν ακόμη και σήμερα τα καθεστώτα της Συρίας, του Μπαχρέιν, της Σαουδικής Αραβίας. Πρόκειται για μύθο, επισημαίνουν με άρθρο τους στη Χέραλντ Τρίμπιουν οι αναλυτές Εμίλ Νάχλεχ και Αουγκούστους Ρίτσαρντ Νόρτον. Η Αραβική Ανοιξη αποτελεί μια αραβική πραγματικότητα, όχι ένα ξένο μόσχευμα. Οι Αραβες λένε στους ηγέτες τους: «Αρκετά. Θέλουμε να διαχειριστούμε τις υποθέσεις μας ως ελεύθεροι πολίτες».

Μα είναι δυνατόν να συμβιβαστούν οι ισλαμιστές με τη δημοκρατία; Μήπως θέλουμε να γίνουν όλες οι αραβικές χώρες σαν τη Λιβύη, το επόμενο Σύνταγμα της οποίας θα στηρίζεται στη σαρία; Πρώτα απ' όλα, το τελευταίο δεν είναι βέβαιο: το πρότεινε ο πρόεδρος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου, ο Μουσταφά Αμπντούλ - Τζαλίλ αλλά εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων. Υστερα, μια σειρά από ισλαμικά κόμματα κυβερνούν ήδη ή μετέχουν στις κυβερνήσεις χωρών όπως η Ινδονησία, η Μαλαισία και η Τουρκία, χωρίς να απειλούν τη σταθερότητα ή την εθνική ασφάλεια. Σε κάθε περίπτωση, τίποτα δεν είναι προδιαγεγραμμένο: οι λαοί έχουν αποδείξει την ωριμότητά τους και οι δυτικές κυβερνήσεις επαγρυπνούν.

Είναι αλήθεια πως το σύνθημα «Ala u Akbar» (ο Αλλάχ είναι μεγάλος) στα στόματα χιλιάδων διαδηλωτών ακούγεται κάπως απειλητικό. Ομως η ελευθερία της έκφρασης είναι η ουσία της δημοκρατίας.