Εργαστήρια πειραµατισµού

Τι σχέση µπορεί να έχουν οι εξεγερµένοι της Τυνησίας, της Αιγύπτου και της Λιβύης µε τους αντάρτες τηςΛατινικής Αµερικής, τους πολέµιους της παγκοσµιοποίησης στο Σιάτλ και τους διαδηλωτές κατά της τρόικας στην Αθήνα;Πέρα από τις φαντασιώσεις του Αλέκου Αλαβάνου για µια αναπαραγωγή της Πλατείας Ταχρίρ στο Σύνταγµα, έχουν αυτές οι εξεγέρσεις κάποια κοινά σηµεία και κάποιους κοινούς στόχους, υπακούουν µήπως σε µια κοινή λογική;

Σύµφωνα µε τον Αντόνιο Νέγκρι και τον Μάικλ Χαρντ, συγγραφείς της τριλογίας «Αυτοκρατορία, Πλήθος και Κοινοπολιτεία», ο αραβικός κόσµος µπορεί να γίνει την επόµενη δεκαετία αυτό που ήταν η Λατινική Αµερική την προηγούµενη: ένα εργαστήριο πολιτικού πειραµατισµού µεταξύ ισχυρών κοινωνικών κινηµάτων και προοδευτικών κυβερνήσεων. Η οργάνωση αυτών των εξεγέρσεων, σηµειώνουν οι δύο διανοούµενοι στην «Γκάρντιαν», θυµίζει αυτά που είδαµε για περισσότερα από δέκα χρόνια από το Σιάτλ ώς το Μπουένος Αϊρες κι από τη Γένοβα ώς την Κοτσαµπάµπα της Βολιβίας: ένα οριζόντιο δίκτυο χωρίς µια κεντρική ηγεσία. Η κυριαρχία των µέσων κοινωνικής δικτύωσης (facebook, YouTube, twitter) αποτελεί σύµπτωµα, όχι αίτιο αυτής της δοµής. Και η απάντηση σε αυτές τις εξεγέρσεις δεν µπορεί παρά να περιλαµβάνει ένα κοινό σχέδιο διαχείρισης των φυσικών πόρων και της κοινωνικής παραγωγής. Αυτό το κατώφλι δεν µπορεί όµως να το περάσει ο νεοφιλελευθερισµός.

Η ριζοσπαστική Αριστερά προσπαθεί κάθε τόσο να εντοπίσει ένα «εργαστήριο» όπου θα ανάψει η σπίθα για την τελική επίθεση κατά του καπιταλισµού. Μόλις τον περασµένο Ιούνιο, σε µια συνέντευξή του στην «Καθηµερινή», ο Μάικλ Χαρντ τόνιζε ότι σε ένα τέτοιο εργαστήριο ενός νέου κοινωνικού κινήµατος θα µπορούσε να εξελιχθεί η Ελλάδα. Ανάλογα οράµατα τρέφουν και πολλές «προοδευτικές κυβερνήσεις» –µόνο που ο όρος αυτός οδηγεί συχνά σε κωµικοτραγικές καταστάσεις. Ας πάρουµε τον Ούγκο Τσάβες, τον οποίο συµπαθούν τόσοι και τόσοι ανά τον κόσµο αριστεροί, από τον Νέγκρι µέχρι τον Αλέξη Τσίπρα (που χρησιµοποιούσε χθες στο ραδιόφωνο το παράδειγµα της Τυνησίας για να πει ότι και η Ελλάδα µπορεί να αποτελέσει την αρχή ενός ντόµινο…). Τον Σεπτέµβριο του 2009, υποδέχθηκε στο Καράκας τον συνταγµατάρχη Καντάφι, του απένειµε την υψηλότερη τιµή της Βενεζουέλας και του είπε: «Ο,τι είναι ο Σιµόν Μπολίβαρ για τον λαό της Βενεζουέλας είναι ο Καντάφι για τον λαό της Λιβύης. Μοιραζόµαστε την ίδια µοίρα, δίνουµε την ίδια µάχη στο ίδιο χαράκωµα εναντίον ενός κοινού εχθρού και θα νικήσουµε».

Την περασµένη Παρασκευή, ο Τσάβες εξέφρασε και πάλι (αν και µε χλιαρό τρόπο) την υποστήριξή του προς τον Καντάφι, λέγοντας ότι «έχει να αντιµετωπίσει έναν εµφύλιο πόλεµο» και κατηγορώντας τις Ηνωµένες Πολιτείες (δηλαδή τον «κοινό εχθρό») για κυνισµό και προσπάθεια χειραγώγησης της κατάστασης. Εδώ µπερδεύονται λίγο τα µέτωπα. Και οι συνταγές των εργαστηρίων απειλούν να οδηγήσουν σε εκρήξεις.