Φόβοι και ταµπού

Η είδηση που έφτασε στους υπολογιστές µας χθες το απόγευµα κυριολεκτικά µας συγκλόνισε – και είναι βέβαιο ότι άλλαξε ριζικά τους συσχετισµούς δυνάµεων στο εσωτερικό της Λιβύης: «Οι 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης καταδίκασαν µε κοινή τους δήλωση την καταστολή των διαδηλώσεων στη Λιβύη και ζήτησαν να δοθεί αµέσως τέλος στη βία πουµαστίζει τη χώρα».

Μη χαµογελάτε ειρωνικά. ∆εν είναι λίγο πράγµα να εκδίδει µια κοινή ανακοίνωση η Ευρωπαϊκή Ενωση για τα γεγονότα στη Βόρεια Αφρική. Για να πετύχει κάτι τέτοιο,πρέπει πρώτα απ’όλα να ξεπεράσει την αδράνεια και απάθεια που αποτελούν κυρίαρχα χαρακτηριστικά της. Να φτάσει σε συµβιβασµό µεταξύ διαφόρων οικονοµικών συµφερόντων. Να αφήσει πίσω της φόβους και ταµπού δεκαετιών – που, για να είµαστε δίκαιοι, δεν φωλιάζουν µόνο στην Ευρώπη, αλλά σε ολόκληρη τη ∆ύση.

Ο πρώτος φόβος έχει να κάνει µε την τροµοκρατία. «Η απουσία ελευθερίας, η καταστολή και η διαφθορά υπέθαλψαν ασφαλώς τον ισλαµισµό, αλλά τα καθεστώτα του Μάγρεµπ καταπολέµησαν µέχρι τώρα το φαινόµενο µε αποτελεσµατικό τρόπο», λέει στην «Ελ Παΐς» ο πανεπιστηµιακός Ματιέ Γκιντέρ, συγγραφέας πολλών βιβλίων για την ισλαµιστική τροµοκρατία. Οσο για τη συνέχεια, δηλώνει απαισιόδοξος για τους λαούς και αισιόδοξος για τη µάχη κατά της τροµοκρατίας. Κατά την άποψή του, «οι στρατιωτικοί θα εκµεταλλευτούν τις εξεγέρσεις για να πάρουν στα χέρια τους όλη την εξουσία. Και αυτό θα εξασφαλίσει µια συνέχεια στον αντιτροµοκρατικό αγώνα».

Ο δεύτερος φόβος αφορά τη µετανάστευση. Η άφιξη χιλιάδων Τυνήσιων στις ακτές της Ιταλίας µετά την πτώση του καθεστώτος Μπεν Αλι σήµανε συναγερµό στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Εναν συναγερµό που έγινε ακόµη πιο δυνατός µετά τις απειλές του Καντάφι ότι θα πάψει να συνεργάζεται µε την Ε.Ε. για την καταπολέµηση της παράνοµης µετανάστευσης. Με άλλα λόγια, στις Βρυξέλλες πιστεύουν ότι η πτώση των αυταρχικών καθεστώτων της Βόρειας Αφρικής θα αυξήσει τον αριθµό των κακοµοίρηδων που αναζητούν ένα καλύτερο µέλλον στην Ευρώπη. Ο Φιλίπ Φαργκ, διευθυντής του Κέντρου Μεταναστευτικής Πολιτικής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο, διαφωνεί. Οπως λέει, «µόνο σε περιπτώσεις ακραίας αστάθειας δικαιολογείται κάτι τέτοιο. Αλλωστε, η παράνοµη έξοδος είναι µια προβεβληµένη µεν,αλλά πολύ περιθωριακή µορφή µετανάστευσης. Οι περισσότεροι βγαίνουν από τη χώρα µε αεροπλάνο και τουριστική βίζα!».

Υπάρχει, τέλος, το προφανές πρόβληµα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου: το 30% των ποσοτήτων που εισάγει η Ευρώπη προέρχεται από τις χώρες του αραβοπερσικού τόξου. Κι αν στα µέσα ∆εκεµβρίου, πριν αρχίσουν δηλαδή οι ταραχές, η τιµή του πετρελαίου µπρεντ έφτανε τα 91 δολάρια το βαρέλι, χθες εκτοξεύτηκε στα105. Αντιλαµβάνεται λοιπόν κανείς πόσο θάρρος χρειάστηκε να επιστρατεύσουν οι ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών για να καταδικάσουν την καταστολή. Κανονικά θα έπρεπε να ακούσουν τον σοφό Μπερλουσκόνι και να στηρίξουν µε όλες τις δυνάµεις τους τον σοφό Μουµπάρακ, και τον ακόµη σοφότερο Καντάφι…