Μια πεινασµένη γάτα

O γιατρός τηλεφωνεί στον ασθενή του και του λέει ότι έχει δύο νέα, ένα καλό κι ένα κακό. «Πρώτα το καλό», λέει εκείνος. «Σου µένουν 24 ώρες ζωής». «Χριστέ µου, γιατρέ, και το κακό;» «Επρεπε να σου έχω τηλεφωνήσει 24 ώρεςνωρίτερα».

Το µαύρο χιούµορ ανθεί τις περιόδους της κρίσης, και οι Ιρλανδοί διακρίνονται για την ικανότητα αυτοσαρκασµού τους. Θέλουν όµως και να µάθουν τι συνέβη. Πώς η χώρα τους, από εκεί που είχε ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 6,5% και αποτελούσε µαγνήτη για τις πολυεθνικές, έφτασε να διαπραγµατεύεται µε την Ευρώπη και το ∆ΝΤ τους όρους της σωτηρίας της. Πώς η «κελτική τίγρη» έγινε µια πεινασµένη γάτα. «Καµιά εκατοστή άνθρωποι µας έριξαν στην τρύπα», γράφει στην «Γκάρντιαν» ο συγγραφέας Κολµ Τόιµπιν. «Υπεύθυνοι είναι πέντε-έξι τράπεζες, καµιά δεκαριά αναπτυξιακές εταιρείες και µια χούφτα πολιτικοί. Η Ιρλανδία είναι ένα µικρό νησί. Ο πρωθυπουργός, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, ο αρχηγός της αντιπολίτευσης και ο υπουργός Οικονοµικών αναµείχθηκαν µε την πολιτική όταν κληρονόµησαν τις έδρες που τους άφησαν πεθαίνοντας οι πατεράδες τους: ένας οικογενειακός καπιταλισµός».

Ο Φίλιπ Λεγκρέιν, από το London School of Economics, προειδοποιεί ότι η Ιρλανδία δεν µπορεί, και δεν πρέπει, να πληρώσει τον λογαριασµό των τραπεζών της. «Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος µιας κοινωνικής κρίσης (λόγω των περικοπών και του γεγονότος ότι πολλές υποθήκες υπερβαίνουν ήδη την αξία των διαµερισµάτων) και µιας πολιτικής κρίσης, λόγω του τρόπου που οι πολιτικοί διαχειρίστηκαν την κατάσταση». Οι πρώτοι που απειλούν να βγουν στους δρόµους είναι οι συνταξιούχοι, ο λεγόµενος «γκρίζος στρατός». Το έχουν κάνει µε επιτυχία και στο παρελθόν: 15.000 συνταξιούχοι, πολλοί από τους οποίους σε αναπηρικά καροτσάκια, ανάγκασαν το 2008 µε τις µαχητικές τους διαδηλώσεις την κυβέρνηση να µαταιώσει τα σχέδιά της να συνδέσει τα ιατρικά τους επιδόµατα µε τα εισοδήµατά τους. Τώρα βέβαια η οικονοµική κατάσταση της χώρας είναι πολύ χειρότερη. Οπως έλεγε ένας συνταξιούχος τις προάλλες σε µια συγκέντρωση της φιλανθρωπικής οργάνωσης Age Action Ireland, «έχω ζήσει τέσσερις υφέσεις, και αυτή θα είναι η µητέρα κι ο πατέρας όλων».

Πολλοί Ιρλανδοί φοβούνται ότι η προσφυγή στον µηχανισµό στήριξης θα έχει ως αποτέλεσµα την απώλεια της εθνικής τους κυριαρχίας. Αλλά ο Τόιµπιν δεν ανήκει σ’ αυτούς. «Στη χώρα µου υπάρχουν δύο συστήµατα υγείας», γράφει. «Το ένα είναι για τη µεσαία τάξη που πληρώνει ασφαλιστικές εισφορές και το άλλο για εκείνους που δεν µπορούν να πληρώσουν. Στο πρώτο σύστηµα οι λίστες αναµονής είναι µικρές και στο δεύτερο µεγάλες. Συχνά, και οι δύο κατηγορίες βλέπουν τους ίδιους γιατρούς, που στέλνουν τους πρώτους σε ιδιωτικά νοσοκοµεία ή ιδιωτικά δωµάτια δηµόσιων νοσοκοµείων, και τους δεύτερους σε δηµόσια νοσοκοµεία. Ολοι ξέρουν ότι η διαφορά µπορεί να είναι ζήτηµα ζωής ή θανάτου. Κι όλοι ξέρουν ότι µερικοί γιατροί πλουτίζουν. Αλλά οι πολιτικοί αδιαφορούν. Να ένα παράδειγµα του τι µας έκανε η εθνική κυριαρχία».