Πέμπτη, Νοεμβρίου 11, 2010

Το µοντέλο του iPhone




Το γεγονός ότι η Σύνοδος του G20 αρχίζει σήµερα στη Σεούλ έχει και ουσιαστικό, εκτός από συµβολικό, χαρακτήρα. Γιατί ούτε λίγο ούτε πολύ θα αποφασιστεί το αναπτυξιακό µοντέλο για τον 21ο αιώνα.

Οι Νοτιοκορεάτες έχουν µια ωραία ιδέα. Θέλουν να καταργηθεί η οµοιόµορφη προσέγγιση της ανάπτυξης που εφαρµόστηκε στις περισσότερες χώρες τις τελευταίες δεκαετίες και να υιοθετηθεί στη θέση της το «δυναµικό µοντέλο του iPhone», δηλαδή µια σειρά αναπτυξιακών εφαρµογών που θα στηρίζονται στις επιτυχηµένες εµπειρίες διαφόρων χωρών και θα επιλέγονται κατά περίπτωση. Το επιχείρηµά τους το παρουσίασε χθες στην «Γκάρντιαν» ο Χα-Τζουν Τσανγκ, που έχει γράψει το βιβλίο «23 Πράγµατα που δεν σας λένε για τον καπιταλισµό» και διδάσκει Οικονοµικά στο Πανεπιστήµιο του Κέµπριτζ. Μέσα σε µισό αιώνα, γράφει, το ετήσιο κατά κεφαλήν εισόδηµα στη χώρα του αυξήθηκε από 60 ευρώ (δηλαδή το µισό του εισοδήµατος της Γκάνας εκείνη την εποχή) σε 14.000 ευρώ (δηλαδή ίσο µ’ εκείνο της Πορτογαλίας και της Σλοβενίας). Πώς έφτασε σ’ αυτό το επίτευγµα η Νότια Κορέα; Ακολουθώντας µήπως τη λεγόµενη «συναίνεση της Ουάσιγκτον», δηλαδή την τριάδα άνοιγµα της οικονοµίας - απελευθέρωση - ιδιωτικοποιήσεις;

Οχι βέβαια. Η Νότια Κορέα έκανε ασφαλώς στο διάστηµα αυτό πράγµατα που οι περισσότεροι οικονοµολόγοι θεωρούν ότι είναι σηµαντικά για την οικονοµική ανάπτυξη. Προχώρησε δηλαδή σε επενδύσεις στις υποδοµές, την υγεία και την παιδεία. Εκτός από αυτά, όµως, έλαβε και ορισµένα µέτρα που η σηµερινή «µονόδροµη σκέψη» θεωρεί βλαβερά. Συνδύασε τον προστατευτισµό µε την επιδότηση των εξαγωγών. Επέβαλε αυστηρούς κανόνες στις άµεσες ξένες επενδύσεις. Ενίσχυσε τις κρατικές επιχειρήσεις. Ασκησε έλεγχο τόσο στις εγχώριες όσο και στις διεθνείς χρηµατοπιστωτικές της συναλλαγές. Προχώρησε σε µεταρρύθµιση της γης και άλλα µέτρα ανακατανοµής του πλούτου.

Οταν οι υποστηρικτές της «συναίνεσης της Ουάσιγκτον» ερωτώνται για τη νοτιοκορεατική περίπτωση, ισχυρίζονται ότι αποτελεί εξαίρεση. Οπως σηµειώνειόµωςο ΧαΤζουν Τσανγκ, οι περίοδοι της έντονης οικονοµικής ανάπτυξης των περισσότερων χωρών που ανήκουν στον G7 (και ιδιαίτερα της Βρετανίας, της Γερµανίας, της Γαλλίας, τηςΙαπωνίας καιτων Ηνωµένων Πολιτειών)βρίσκονται πολύ πιο κοντά στο κορεατικό µοντέλο απ’ ό,τι θα πίστευε κανείς. Μήπως λοιπόν η αναπτυξιακή προσέγγιση της Νότιας Κορέας δεν είναι και τόσο «ανορθόδοξη»;

Οι συζητήσεις που θα γίνουν αυτό το διήµερο στη Σεούλ έχουν κατά συνέπεια µεγάλο ενδιαφέρον. Και συνδέονται άµεσα µε την αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει στην Ευρώπη, αλλά και στις Ηνωµένες Πολιτείες, για το ποια είναι η καλύτερη πολιτική για το ξεπέρασµα της κρίσης. Λιτότητα και περικοπές, όπως θέλει η κυρίαρχη άποψη της τελευταίας 30ετίας, ή έµφαση στην ανάπτυξη, όπως υποστηρίζει µια σειρά «αιρετικών» οικονοµολόγων; Οι αποφάσεις που θα ληφθούν σήµερα θα επηρεάσουν άµεσα τις επόµενες γενιές.