Γλώσσες που ολισθαίνουν

Ισως να είναι ακόµα νωρίς για απολογισµούς, γεγονότα της χρονιάς και πρόσωπα που ξεχώρισαν. Παρά ταύτα, µερικοί συγγραφείς στη Γαλλία σπεύδουν ήδη να προτείνουν τη λέξη που θεωρούν ότι σηµάδεψε το 2010.

ΚΡΙΣΗ. Βρίσκεται σε όλα τα χείλη και όλα τα µυαλά. Η κρίση πλήττει όλους µας, πλήττει την Ευρώπη, πλήττει την Αµερική, πλήττει όλο τον κόσµο. Περιµένουµε το τέλος της κρίσης, αλλά δεν θα έρθει ποτέ – ή θα είναι µια ψευδαίσθηση. Γιατί τη σηµερινή κρίση θα την ακολουθήσει µια άλλη. Η ιστορία είναι µια µακρά κρίση. Ο κόσµος δεν είναι παρά µια κρίση στους κόλπους της αιωνιότητας. Και στους κόλπους αυτής της κρίσης υπάρχουν καλές στιγµές. (Ζαν ντ’Ορµεσόν)

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ. Θα ξεχώριζα αυτή τη λέξη, που έχει προκαλέσει πολλές συζητήσεις και που µου φαίνεται ευχάριστη. Είναι πράγµατι διασκεδαστικό να σκεφτεί κανείς τη συνάντηση του ούγγρου προπάππου του Σαρκοζί µε τη µελλοντική γυναίκα του, µια ∆ανέζα, σ’ ένα πλοίο στον Βόσπορο. Να θυµίσει ότι τα δύο τρίτα των Γάλλων έχουν ξένη καταγωγή και ότι το πατρικό επώνυµο της κόµισσας ντε Σεγκύρ ήταν Ροστόψιν. Να επισηµάνει ότι οι τρεις σωµατοφύλακες έχουν ελληνίζοντα ονόµατα και ότι ο τέταρτος, ο Ντ’Αρτανιάν, είχε προφανώς αρµένη πρόγονο. Τα ερωτήµατα για την ταυτότητα είναι ευπρόσδεκτα στον βαθµό που δεν αναζητούµε απάντηση. Οι ίδιες οι λέξεις γνωρίζουν ότι είναι αδύνατο: η γαλλική γλώσσα οφείλει τον πλούτο της σε εκατό ξένα ιδιώµατα. (Βασίλης Αλεξάκης)

ΑΟΡΑΤΟΣ. Μπορούµε να βρούµε διάφορα συνώνυµα αυτής της λέξης ή να τη συνδέσουµε µε λέξεις από την επικαιρότητα: κρυµµένοι Ροµά, εξαφανισµένοι διαδηλωτές, γυναίκες µε καλυµµένο το πρόσωπο, υπεξαιρεµένο χρήµα, υπόγεια εξουσία. Θυµίζει επίσης το Invisible man, ένα µυθιστόρηµα του Ραλφ Ελισον που εκδόθηκε το 1952 και αφορούσε τον ρατσισµό και την κατάσταση των µαύρων. Φαίνεται πως είναι ένα από τα αγαπηµένα βιβλία του Οµπάµα. Ο πρόεδρός µας άραγε τι διαβάζει; (Τιερύ Μπενστενζέλ)

ΠΕΟΛΕΙΧΙΑ. Πρόκειται µάλλον για την αντι-λέξη της χρονιάς, µε το φορτίο χυδαιότητας και µισογυνισµού που τη συνοδεύει στο ∆ιαδίκτυο από τότε που τη ξεστόµισε η πρώην υπουργός µας επί της ∆ικαιοσύνης µιλώντας για τον πληθωρισµό (fellation αντί για inflation). Με τρία εκατοµµύρια σχεδόν επισκέψεις στο Dailymotion, η πολύβουη γενιά δείχνει για άλλη µια φορά τη ζωντάνια της. Πρέπει να παραδεχθούµε ότι το γλωσσικό παραστράτηµα είναι απολαυστικό, καθώς µας επιτρέπει αυτές τις φθινοπωρινές ηµέρες να ονειρευόµαστε καλπάζουσες πεολειχίες και γλώσσες που ολισθαίνουν στο κοίλωµα ενός ζεστού κρεβατιού. Κι όλα αυτά στη θέση της λιτότητας, της αυστηρότητας και της αποταµίευσης – τι ωραία που εκδικούνται οι λέξεις!(Μαρί Νιµιέ)

(Τα κείµενα δηµοσιεύτηκαν στον Νουβέλ Οµπζερβατέρ )