Σαν να µιλάς σε τοίχο

Συνέβη και αυτό: 52 αµερικανοί γερουσιαστές καταψήφισαν την επέκταση της βοήθειας προς τους ανέργους, παρόλο που η µακροπρόθεσµη ανεργία εµφανίζει στη χώρα τη µεγαλύτερη αύξηση από τη δεκαετία του '30.

Ο Πολ Κρούγκµαν έψαχνε καιρό να βρει τι του θυµίζουν όλοι αυτοί οι τύποι που υποστηρίζουν µε θέρµη την εφαρµογή µέτρων λιτότητας για την αντιµετώπιση της κρίσης. Τους λες ότι η λιτότητα θα απειλήσει την οικονοµική ανάκαµψη χωρίς να βελτιώσει µακροπρόθεσµα τη δηµοσιονοµική κατάσταση, και σου απαντούν ότι πρέπει να λάβεις υπόψη την αντίδραση των αγορών. Τους λες ότι η αντίδραση αυτή είναι απρόβλεπτη, και ότι εν πάση περιπτώσει δεν είναι αυτό το κύριο ζήτηµα, και σου πετούν στα µούτρα ότι δεν καταλαβαίνεις από οικονοµικά. Είναι σαν να µιλάς σε τοίχο. Αυτό είναι: η συζήτηση µε τα γερµανικά γεράκια για τα ελλείµµατα θυµίζει πολύ τη συζήτηση που γινόταν το 2002 µε τα αµερικανικά γεράκια για τον πόλεµο στο Ιράκ. Ηξεραν απολύτως τι ήθελαν να κάνουν, και µόλις αντέκρουες ένα επιχείρηµά τους ανέσυραν ένα άλλο.

Οπως και στην περίπτωση του πολέµου, έτσι και τώρα οι αποφάσεις που λαµβάνονται σε µια χώρα έχουν επιπτώσεις σε όλο τον πλανήτη. Η λιτότητα στη Γερµανία θα επιδεινώσει την κρίση στην ευρωζώνη, καθιστώντας δυσκολότερη την ανάκαµψη χωρών όπως η Ισπανία και η Ελλάδα. Τα προβλήµατα της Ευρώπης οδηγούν επίσης σε ένα αδύναµο ευρώ, γεγονός που βοηθά τη γερµανική βιοτεχνία, εξάγοντας ταυτοχρόνως τις συνέπειες της γερµανικής λιτότητας στον υπόλοιπο κόσµο. Τι θυµίζουν όλα αυτά; Τις παραµονές του Β' Παγκοσµίου Πολέµου. Θα ξαναδούµε αυτά που έγιναν τότε; «Δεν ξέρω», απαντά ο Κρούγκµαν. «Αυτό που ξέρω είναι ότι η οικονοµική πολιτική σε όλο τον κόσµο έχει πάρει λάθος δρόµο, και ότι οι πιθανότητες µιας παρατεταµένης ύφεσης αυξάνονται καθηµερινά».

Και τι πρέπει να γίνει; Πώς πρέπει να αντιδράσουν οι πολίτες σε µια λάθος επιλογή; Με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις, όπως έγινε - χωρίς αποτέλεσµα - τις παραµονές του πολέµου; Με στάσεις, απεργίες, σαµποτάζ; Με εκκλήσεις για διεξαγωγή δηµοψηφισµάτων, δηλαδή το πέρασµα σε µια µορφή άµεσης δηµοκρατίας; Σε ένα πρόσφατο άρθρο του στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιµς» µε τίτλο «Να ετοιµαστούµε για τη µετα-κεϊνσιανή εποχή», ο καθηγητής του Κολούµπια Τζέφρι Σακς συνιστούσε ψυχραιµία. Και πέντε συγκεκριµένα βήµατα που πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις για να µην είναι η λιτότητα εξίσου ισοπεδωτική µε τα µέτρα ανάκαµψης που προηγήθηκαν. Να «απλωθούν» τα µέτρα σε διάστηµα µιας πενταετίας. Να εξηγηθεί στην κοινή γνώµη ότι το δηµόσιο χρήµα δεν δηµιουργεί µόνιµες θέσεις εργασίας. Να εξασφαλιστεί η κοινωνική προστασία των αδυνάτων. Να φορολογηθούν περισσότερο οι πλούσιοι. Και να επιταχυνθούν οι µεταρρυθµίσεις.