Οποιος µολύνει να πληρώνει

Μέρες που είναι, θυµηθήκαµε την καταστροφή του Εξον Βαλντές, πριν από είκοσι χρόνια. Σήµερα, η πετρελαϊκή εταιρεία παρουσιάζει κέρδη, αλλά οι ψαράδες της Αλάσκας ακόµη περιµένουν τα ψάρια να επιστρέψουν.

Ο πρόεδρος Οµπάµα έµαθε το µάθηµα, και όταν επισκέφθηκε την περασµένη Κυριακή τον Κόλπο του Μεξικού όπου σηµειώθηκε η νέα οικολογική καταστροφή, δήλωσε ότι η ΒΡ πρέπει να πληρώσει. Η εταιρεία αναγνώρισε τις ευθύνες της, χωρίς αυτό να σηµαίνει βέβαια ότι δεν θα επιδιώξει µε κάθε τρόπο να περιορίσει τις αποζηµιώσεις που πρέπει να καταβάλει. Ενώ όµως ο ένοχος γι'αυτό το καταστροφικό κύµα είναι προφανής, δεν συµβαίνει το ίδιο µε ένα άλλο κύµα, οικονοµικό αυτήν τη φορά, που σαρώνει την Ελλάδα και απειλεί ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο.

Η βασική ευθύνη, βέβαια, βαραίνει την εγχώρια πολιτική ηγεσία, που επί δεκαετίες ολόκληρες καλλιέργησε ή υπέθαλψε τη διαφθορά και την ανοµία, σπρώχνοντας ταυτοχρόνως τα µεγάλα προβλήµατα κάτω από το χαλί. Αυτό δεν αθωώνει όλους εκείνους τους πολίτες αυτής της χώρας που ζούσαν πάνω από τις δυνατότητές τους, έκλεβαν στον βαθµό που µπορούσε ο καθένας το κράτος και επιβράβευαν τους πολιτικούς που µοίραζαν υποσχέσεις. Μια από τις βασικές τους - τις βασικές µας - ευθύνες, που ήλθε χθες µε τραγικό τρόπο στην επιφάνεια, είναι η στάση απέναντι στη βία. Οι αντιδράσεις της κοινής γνώµης εξαντλούνταν στη βία του κράτους, της αστυνοµίας, των δυνάµεων ασφαλείας. Οταν, αντίθετα, ασκούσαν βία οι τροµοκράτες, οι κουκουλοφόροι ή οι κάθε λογής µπαχαλάκηδες, υπήρχε πάντα κάποια δικαιολογία, κάποιο ελαφρυντικό.

Το οικονοµικό τσουνάµι όµως που άλλαξε τη ζωή µας έγινε ακόµη πιο ορµητικό εξαιτίας της δράσης των κερδοσκόπων. Οι άνθρωποι αυτοί, σηµειώνει ο Κρίστοφ Σβένικε στο «Σπίγκελ», λειτουργούν όπως οι τζογαδόροι στον ιππόδροµο. Στην προκειµένη περίπτωση, όµως, δεν στοιχηµατίζουν ποιο άλογο θα βγει πρώτο, αλλά ποιο θα παραπατήσει και θα βγει από την κούρσα. Αυτό που διακυβεύεται εδώ δεν είναι µόνο η θέση της Ελλάδας ή το µέλλον του ευρώ. Είναι και το µονοπώλιο που ασκούν οι κυβερνήσεις στην εξουσία. Σε πολλές δηµοκρατίες όλου του κόσµου υπάρχει µια εντεινόµενη αίσθηση ότι οι πολιτικοί είναι ανίσχυροι µπροστά στον καπιταλισµό του καζίνο. Είναι λοιπόν απολύτως αναγκαίο, και εξαιρετικά επείγον, να ξεκαθαρίσουν οι πολιτικοί ποιος βάζει τους κανόνες.

Το κριτήριο που καθορίζει τη δράση τόσο των πετρελαϊκών εταιρειών όσο και των κερδοσκόπων είναι κοινό: η επιδίωξη του κέρδους µε κάθε τρόπο. Κι όπως πρέπει να σφραγιστεί η υπόγεια πετρελαιοπηγή που µολύνει τον Κόλπο του Μεξικού, έτσι πρέπει και να σταµατήσει η ανεξέλεγκτη δράση των κερδοσκόπων, των hedge funds και των άλλων χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων που µολύνει την οικονοµία.