Κάθαρση σε ζωντανή µετάδοση

Να το κάνουµε κι εµείς. Αφού εκτονωθούµε καίγοντας φωτογραφίες της Μέρκελ στους δρόµους, να προχωρήσουµε κι εµείς στη δική µας, την πραγµατική, την ουσιαστική κάθαρση.

Η ανάγνωση άρχισε στις 12 Απριλίου, στις 11 το πρωί. Μία ώρα νωρίτερα, οι πόρτες του Δηµοτικού Θεάτρου του Ρέικιαβικ είχαν ανοίξει και η αίθουσα είχε αρχίσει σιγά σιγά να γεµίζει. Οι οδηγίες προς τους ηθοποιούς ήταν σαφείς. Δεν θα σχολιάζετε, µόνο θα διαβάζετε. Δεν θα σταµατάτε: θα διαβάζετε ανά ζευγάρια, είκοσι λεπτά ο καθένας για δύο ώρες, κι ύστερα θα δίνετε τη θέση στους επόµενους. Δεν θα επηρεάζεστε από τη συµπεριφορά του κοινού, ο κόσµος µπορεί να µπαινοβγαίνει, να γελάει, να κλαίει, να χειροκροτεί, να αντιδρά, τέλος πάντων, όπως θέλει. Και δεν θα πληρωθείτε, η δουλειά αυτή είναι εθελοντική.

«Το να διαβάζουµε για ολόκληρο το έθνος ήταν καθήκον µας ως πολίτες», λέει στη Λιµπερασιόν ο Βίκινγκουρ Κριστιάνσον, ένας από τους ηθοποιούς που ανέλαβαν να διαβάσουν τις 2.900 σελίδες της «Εκθεσης για την Αλήθεια». Η εννιάτοµη έκθεση αποδίδει ευθύνες για την οικονοµική κατάρρευση της Ισλανδίας τον Οκτώβριο του 2008. Δείχνει πώς οι τρεις εθνικές τράπεζες της χώρας «προσφέρθηκαν» το 2003 σε µια οµάδα επιχειρηµατιών που βρίσκονταν κοντά στην κυβέρνηση. Πώς οι άνθρωποι αυτοί υποθήκευσαν, χωρίς καµιά αναστολή, το ενδεκαπλάσιο του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος της χώρας. Πώς κέρδιζαν εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ µ'ένα και µόνο SΜS. Πώς καµιά αρχή δεν παρενέβη για να τους ελέγξει. Πώς οι δηµοσιογράφοι όχι µόνο δεν ερεύνησαν τις δραστηριότητες των «Βίκινγκς» αλλά τους υµνούσαν κι από πάνω. Και πώς, τελικά, το ισλανδικό τραπεζικό σύστηµα γκρεµίστηκε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα µέσα σε λίγες ώρες.

«Χρειάστηκε µερικές φορές να σταµατήσω να διαβάζω για µερικά δευτερόλεπτα ώστε να συνέλθω από το σοκ», τονίζει η ηθοποιός Γιόχανα Βίγκντις. «Δεν µπόρεσα να µη βάλω τα γέλια την ώρα που διάβαζα ένα απόσπασµα όπου ένας τραπεζίτης διηγείται πως έµαθε ότι όλα κατέρρεαν τη στιγµή που καταβρόχθιζε ένα τεράστιο γλυκό. Κόντεψε κυριολεκτικά να πνιγεί», λέει µια άλλη ηθοποιός, η Μαρία Παλσντοτίρ. Την πρώτη νύχτα, η αίθουσα έµεινε γεµάτη µέχρι τις 4 το πρωί. Στο κοινό υπήρχαν καθηγητές, φοιτητές, υπάλληλοι, εργάτες, έµποροι, ναυτικοί. Χιλιάδες άνθρωποι παρακολουθούσαν την ανάγνωση από το σπίτι τους, αφού µεταδιδόταν ζωντανά από την ιστοσελίδα του θεάτρου.

Η άσκηση εθνικής κάθαρσης έλαβε τέλος την Κυριακή 18 Απριλίου, στη µία το µεσηµέρι. «Οι ηθοποιοί ήταν εξαντληµένοι», σηµειώνει ο διευθυντής του θεάτρου Μάγκνους Γκέιρ Τόρνταρσον. Μεταξύ των θεατών, πολλοί προσπαθούσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους. Και η γενική απαίτηση ήταν: Ποτέ ξανά. Είµαστε πολύ φτωχότεροι, αλλά και πολύ σοφότεροι. Και περιµένουµε, φυσικά, κάποιοι να πάνε φυλακή.