Ανγκελα Μπους

Μια «μεγάλη Ελβετία» ή μια «μικρή Κίνα»: ένα τέτοιο μέλλον οραματίζονται για τη Γερμανία η σιδηρά καγκελάριος και οι νεοφιλελεύθεροι σύμμαχοί της.

«Η κρίση του ευρώ έδωσε την ευκαιρία να αποκρυσταλλωθούν οι νέες σχέσεις εξουσίας. Οταν πρέπει να ληφθεί μια απόφαση, δεν αναλαμβάνει δράση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ούτε ο πρόεδρος της Ε.Ε., ούτε ο πρόεδρος του Συμβουλίου, ούτε η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία ή η Βρετανία. Την ώρα της αλήθειας, αποφασίζει η γερμανίδα καγκελάριος σε συντονισμό με τον πρόεδρο της Γαλλίας. Η Ανγκελα Μέρκελ δεν είναι Ανγκελα Κολ ούτε Ανγκελα Μπραντ. Η γερμανίδα καγκελάριος δεν είναι καν Μάγκι Μέρκελ. Είναι Ανγκελα Μπους. Οπως ο δεύτερος πρόεδρος Μπους εκμεταλλεύτηκε τον κίνδυνο της τρομοκρατίας για να επιβάλει στον υπόλοιπο κόσμο τη μονομερή του πολιτική για τον πόλεμο κατά του τρόμου, έτσι και η Ανγκελα Μπους εκμεταλλεύεται τον κίνδυνο της οικονομικής κατάρρευσης της Ευρώπης για να επιβάλει στους υπολοίπους τη γερμανική πολιτική της σταθερότητας».

Δύσκολα θα μπορούσε να εκφράσει κανείς με μεγαλύτερη σαφήνεια- και μεγαλύτερη αυστηρότητα- τη νέα γραμμή της γερμανίδας καγκελαρίου από έναν διανοούμενο συμπατριώτη της. Ο πρώτος κανόνας της παγκόσμιας «κοινωνίας του ρίσκου», τονίζει στην Ελ Παΐς ο γερμανός κοινωνιολόγος και συγγραφέας του ομώνυμου βιβλίου Ούλριχ Μπεκ, είναι ότι δεν πρέπει να αφήνεις ποτέ αναξιοποίητο έναν παγκόσμιο κίνδυνο, αφού σου δίνει την ευκαιρία να κάνεις κάτι μεγάλο. Ο κανόνας αυτός, όμως, δεν καθορίζει αν η πολιτική απάντηση σε αυτόν τον κίνδυνο είναι πολυμερής και κοσμοπολίτικη ή μονομερής και εθνική. Και η Ανγκελα Μέρκελ εκμεταλλεύτηκε την κρίση του ευρωπαϊκού νομίσματος για να επαναπροσανατολίσει την οικονομική πολιτική της ευρωζώνης προς μια γερμανική Ευρώπη.

Το γερμανικό μεταπολεμικό μοντέλο, τονίζει ο Μπεκ, προέβλεπε μια εξωτερική πολιτική μετα-εθνική, πολυμερή, ειρηνική, μια πολιτική που να αναζητεί παντού φίλους. Η λέξη «εξουσία» είχε δώσει τη θέση της στην «ευθύνη». Και τα εθνικά συμφέροντα ήταν κρυμμένα κάτω από ένα χοντρό ύφασμα όπου ήταν κεντημένες οι λέξεις «Ευρώπη», «ειρήνη», «συνεργασία», «σταθερότητα», «ομαλότητα», ακόμη και «ανθρωπισμός». Σήμερα, η ενωμένη Ευρώπη μοιάζει να μην αποτελεί πια τον φάρο της γερμανικής πολιτικής και της ιδέας που έχουν οι ίδιοι οι Γερμανοί για τον εαυτό τους. Η αναδίπλωση αυτή της Γερμανίας συνοδεύεται από την πολιτική υλοποίηση ενός εθνικού υπαρξιακού μύθου που δυστυχώς δεν περιορίζεται πια στους κόλπους των δημαγωγών της ευρωπαϊκής Δεξιάς. Του μύθου ότι υπάρχει δρόμος επιστροφής στο ειδύλλιο του εθνικού κράτους. Οτι κάθε χώρα διαθέτει την αυτονομία και το δικαίωμα να διαχειρίζεται μόνη της τα οικονομικά της προβλήματα.

Σε περιόδους ευημερίας, καταλήγει ο γερμανός καθηγητής, ένας τέτοιος μύθος μπορεί να είναι αβλαβής, ίσως ακόμη και χρήσιμος. Αλλά σε περιόδους κρίσης σαν τη σημερινή, καθίσταται ιδιαιτέρως επικίνδυνος. Σχεδόν εκρηκτικός.