Να πληρώνονται οι φοιτητές!

O Γιασούσι Κουριχάρα είναι 31 ετών. Ζει με τους γονείς του στη Σαϊτάμα, ένα προάστιο του Τόκιο. Ο πατέρας του, 65 ετών, εργάζεται στον δήμο του Τόκιο και σύντομα θα πάρει τη σύνταξή του, πράγμα που σημαίνει ότι τα έσοδα της οικογένειας θα μειωθούν. Η μητέρα του, 60 ετών, είναι νοικοκυρά και απασχολείται περιστασιακά σε σούπερ μάρκετ. Ο ίδιος διδάσκει στο Ουασέντα, ένα υψηλού επιπέδου ιδιωτικό πανεπιστήμιο της πρωτεύουσας, όπου και ετοιμάζει το διδακτορικό του στις πολιτικές επιστήμες. Και το όνομά του περιλαμβάνεται από πέρσι σε μια μαύρη λίστα 200.000 χρεωμένων νεαρών Ιαπώνων που έχουν συντάξει οι αρχές.

Η εξήγηση δεν είναι πολύ δύσκολη. Για τις έξι ώρες που διδάσκει τον μήνα, ο Γιασούσι εισπράττει 200.000 γεν (1.600 ευρώ) τον χρόνο. Περισσότερες ώρες δεν μπορεί να διεκδικήσει και τίποτα δεν του εγγυάται ότι θα συνεχίσει να διδάσκει και του χρόνου. Το συνολικό κόστος της φοίτησής του ανέρχεται σε 6,5 εκατομμύρια γεν (52.000 ευρώ) και οι άλλες ετήσιες δαπάνες του φτάνουν τα 500.000 γεν (4.000 ευρώ). Για να τα βγάλει πέρα, λοιπόν, έλαβε από το κράτος δάνειο 10 εκατ. γεν (78.000 ευρώ). Ο δανεισμός περιελάμβανε όμως έναν όρο: όποιος καθυστερήσει να πληρώσει τη δόση του πάνω από τρεις μήνες μπαίνει αυτομάτως σε μια μαύρη λίστα που αναφέρει όλα τα προσωπικά του στοιχεία και αποστέλλεται στα 1.500 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Τα ιδρύματα αυτά αρνούνται στη συνέχεια τη χορήγηση πιστωτικής κάρτας στα συγκεκριμένα άτομα και τους απαγορεύουν να νοικιάσουν σπίτι.

Αντιδρώντας σε αυτό το σύστημα φακελώματος, μια ομάδα φοιτητών του Πανεπιστημίου του Κιότο- τους οποίους μιμήθηκαν σύντομα συμφοιτητές τους στο Τόκιο- ξεκίνησε ένα κίνημα με την ονομασία «Βlack list no kai». Όπως επισημαίνουν, το πανεπιστημιακό σύστημα της Ιαπωνίας έχει τρελαθεί. Ενώ τα εισοδήματα ενός όλο και μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού είτε παραμένουν στάσιμα είτε μειώνονται, τα δίδακτρα έχουν διπλασιαστεί σε σχέση με το 1990. Κι αυτό δεν ισχύει μόνο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, καθώς η διαφορά ανάμεσα στα δικά τους δίδακτρα και σ΄ εκείνα των κρατικών πανεπιστημίων τείνει να εκμηδενιστεί.

Η μόνη λύση είναι ένα πραγματικό σύστημα υποτροφιών, ανάλογο μ΄ εκείνο που ισχύει στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες. Αλλά το κίνημα, που αντλεί έμπνευση από τη σκέψη του ιάπωνα αναρχικού Οσούγκι Σακάε (1885-1923), προχωρεί ακόμη περισσότερο. Οι καθηγητές, τονίζει, δεν είναι οι αποκλειστικοί «παραγωγοί» γνώσης. Στη δημιουργία της γνώσης μετέχουν και οι φοιτητές. Αρα πρέπει να αμείβονται κι αυτοί. Χωρίς όρους. Οπως λέει ο Γιασούσι Κουριχάρα, ήρθε η ώρα για την «πανεπιστημιοποίηση» της κοινωνίας.