Μια άδικη ανάκαμψη

«Ο Ομπάμα και ο Μπράουν λένε πως επιδιώκουν μια πιο δίκαιη κοινωνία. Αποτελεί, λοιπόν, τραγική ειρωνεία ότι ηγούνται της πιο άδικης ανάκαμψης στη σύγχρονη οικονομική ιστορία» (Τζαβάλ Ζόσι, αναλυτής της βρετανικής RΑΒ Capital).

Ας δούμε τους αριθμούς. Το τελευταίο εννεάμηνο, το εθνικό εισόδημα στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε κατά 200 δισεκατομμύρια δολάρια. Αλλά ο αριθμός αυτός είναι παραπλανητικός, αφού τα κέρδη των επιχειρήσεων αυξήθηκαν κατά 280 δισ. ενώ οι μισθοί μειώθηκαν κατά 90 δισ. Την ίδια περίοδο, το εθνικό εισόδημα στη Βρετανία- όπου η ανάκαμψη είναι πιο αργή- αυξήθηκε κατά 27 δισ. λίρες, με τη μερίδα του λέοντος (24 δισ.) να αντιστοιχεί στα κέρδη και ένα πολύ μικρότερο ποσό (2 δισ.) στους μισθούς. «Είναι πρωτοφανές τα κέρδη των επιχειρήσεων να αυξάνονται πιο γρήγορα από τους μισθούς σε απόλυτους αριθμούς», σημειώνει ο Ζόσι.

Κατόπιν αυτών, ο οικονομικός συντάκτης της Γκάρντιαν Λάρι Ελιοτ ανακεφαλαιώνει με τον εξής τρόπο την πραγματική ιστορία του κραχ και των όσων ακολούθησαν. Στα πρώτα χρόνια αυτής της δεκαετίας, η Γουόλ Στριτ και το Σίτι απέκτησαν μεγάλη δύναμη και ακόμη μεγαλύτερη αλαζονεία. Οι παραχωρήσεις που απέσπασαν από τις κυβερνήσεις ήταν πρωτοφανείς. Υστερα ήλθε η κρίση. Οι τραπεζίτες έκλεισαν τους υπολογιστές και απέσυραν τα κεφάλαιά τους, με αποτέλεσμα οι πιστωτικές αγορές να στεγνώσουν. Το φθινόπωρο του 2008, όταν δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι καμιά δυτική τράπεζα δεν ήταν ασφαλής, οι κυβερνήσεις αποφάσισαν να διοχετεύσουν δημόσιο χρήμα και να δώσουν άτοκα δάνεια για να σώσουν τους αλαζόνες και τους ανίκανους. Γρήγορα οι τράπεζες επέστρεψαν στα κέρδηκαι στα υπέρογκα μπόνους.

Και το χειρότερο δεν έχει έλθει ακόμη. Τα πακέτα ανάκαμψης δεν είναι δωρεάν και η μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων θα γίνει στην πλάτη κυρίως των μισθωτών, με απολύσεις και μείωση ή, στην καλύτερη περίπτωση, πάγωμα των εισοδημάτων τους. Η Ελλάδα αποτελεί ασφαλώς ιδιαίτερη περίπτωση, αλλά τα πράγματα δεν είναι πολύ καλύτερα σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία ή η Βρετανία. Να περιμένουμε, έτσι, μια έκρηξη οργής; Ο αρθρογράφος της Γκάρντιαν δεν βλέπει τέτοια σημάδια στη χώρα του. Γίνονται βέβαια απεργίες στην Βritish Αirways, υπάρχει αναταραχή στους σιδηροδρόμους, αλλά τίποτα δεν θυμίζει το 1979, όταν είχαν χαθεί 30 εκατομμύρια ημέρες εργασίας λόγω των απεργιών. Η εξήγηση είναι μάλλον προφανής: η αποβιομηχάνιση, η παγκοσμιοποίηση και οι δρακόντειοι εργατικοί νόμοι έχουν γείρει την πλάστιγγα υπέρ των εργοδοτών και έχουν μειώσει δραστικά την αποτελεσματικότητα των απεργιακών κινητοποιήσεων. Αυτό που κυριαρχεί είναι ο τρόμος της ανεργίας.

Για να το πούμε με άλλα λόγια, κι ας στενοχωρήσουμε τον σύντροφο Αλέξη: η αντίσταση στη Θάτσερ- όπως άλλωστε και η ίδια η Θάτσερ- δεν μπορεί να επαναληφθεί παρά μονάχα ως φάρσα.