Τουρκία - Ελλάδα: 3-0

Αδέλφια, μη φοβάστε! Πριν από δέκα χρόνια, οι Τούρκοι ήταν σε πολύ χειρότερη θέση από μας και σήμερα μας κατατροπώνουν σε τρία μέτωπα. Είχαν βέβαια στη διάθεσή τους ένα μυστικό όπλο.

Το 2001, η Τουρκία βρισκόταν εν μέσω μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης. Το ΑΕΠ σημείωνε πτώση 5,7%, ο πληθωρισμός έφτανε το 54%, η φυγή κεφαλαίων προς το εξωτερικό ήταν μαζική και το τραπεζικό σύστημα στα όρια της κατάρρευσης. Η Ελλάδα, αντίθετα, έμπαινε θριαμβευτικά στην ευρωζώνη, με ανάπτυξη που έφτανε το 3,4% και παραγωγικότητα που ξεπερνούσε το 4,2%.

Μια δεκαετία σχεδόν μετά, η κατάσταση έχει αντιστραφεί. Τα δικά μας να μην τα πούμε για να μην ψυχοπλακωθούμε. Τα στοιχεία της Τουρκίας όμως, όπως τα περιγράφει η ιταλική οικονομική εφημερίδα Ιl Sole- 24 ore, είναι πραγματικά εντυπωσιακά. Ο πληθωρισμός έχει ουσιαστικά τεθεί υπό έλεγχο (7,2%). Το έλλειμμα το 2009 ήταν 5,5%, το χρέος έφτανε το 50,8% του ΑΕΠ και, παρά την κρίση, η ανάπτυξη αναμένεται να φτάσει το 4,5%. Για να χρησιμοποιήσουμε ποδοσφαιρική ορολογία, η Αγκυρα νικά την Αθήνα 3-0.

Πώς έγινε αυτή η ανατροπή; Η Τουρκία χρησιμοποίησε δύο όπλα, εκ των οποίων το ένα δεν το έχουμε και το άλλο δεν το θέλουμε: την υποτίμηση του νομίσματός της (46%) και την προσφυγή στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (πήρε δάνειο 25 δισ. δολαρίων, την ανανέωση του οποίου ανακοίνωσε μάλιστα πρόσφατα ότι δεν επιθυμεί). Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποκατασταθεί γρήγορα η εμπιστοσύνη των ξένων επενδυτών: από το 2005 ώς το 2007 εισέρρευσαν στη χώρα 60 δισ. δολάρια, τρεις φορές περισσότερα απ΄όσα είχαν εισρεύσει την προηγούμενη εικοσαετία. Την ίδια ώρα, εμείς κάναμε πάρτι με δανεικά. Οπως λέει ο οικονομολόγος της Unicredit Τούλια Μπούκο, «η Ελλάδα δεν μπόρεσε να αξιοποιήσει τα οφέλη από την εφαρμογή του ενιαίου νομίσματος. Η κυβέρνηση Καραμανλή δεν προχώρησε στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για να σταματήσει την πτώση της ανταγωνιστικότητας της χώρας».

Ολα αυτά δεν σημαίνουν βέβαια ότι η Τουρκία δεν έχει προβλήματα, και μάλιστα σοβαρά. Το εκπαιδευτικό της σύστημα πρέπει να βελτιωθεί, το εργατικό κόστος να μειωθεί, η γραφειοκρατία να περιοριστεί. Πρέπει να δοθεί τέλος στην αντιπαράθεση μεταξύ ισλαμιστών και κεμαλιστών, που απειλεί τη σταθερότητα της χώρας. Και, φυσικά, πρέπει να κλείσουν όσο το δυνατόν περισσότερα μέτωπα της εξωτερικής πολιτικής. Στο πλαίσιο αυτού του γενικού στόχου διατυπώθηκε πρόσφατα από την τουρκική πλευρά προς την Ελλάδα η πρόταση για αμοιβαία μείωση των εξοπλισμών, οι οποίοι αντιστοιχούν στο 2,8% του ΑΕΠ για την Αθήνα και στο 1,8% για την Αγκυρα. Χθες φαίνεται πως έγιναν κάποια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Για το καλό της ειρήνης και για το καλό της οικονομίας, τα βήματα αυτά πρέπει να συνεχιστούν.