Το αύριο που τραγουδά

«Ακόμη κι αυτή τη νύχτα, εξακολουθώ να πιστεύω ότι ο κομμουνισμός είναι η νιότη του κόσμου και ότι προετοιμάζει το αύριο που τραγουδά».

Αυτή ήταν η τελευταία φράση που εκστόμισε ο Γάλλος κομμουνιστής βουλευτής Γκαμπριέλ Περί την παραμονή της εκτέλεσής του από τους ναζί, το 1941. Το «αύριο που τραγουδά» έμεινε στην Ιστορία: αποτέλεσε τον τίτλο της βιογραφίας του Περί, που κυκλοφόρησε έξι χρόνια μετά τον θάνατό του, έγινε ταινία το 1985 από τον Ζακ Φενστέν, ενώ την περιέλαβε και ο Νίκος Μπελογιάννης στον λόγο που εκφώνησε το 1948 για τα εβδομηκοστά γενέθλια του Στάλιν. Κεντρική θέση θα έχει αυτή η φράση και στο φόρουμ που οργανώνει η Λιμπερασιόν σήμερα και αύριο στη Ρεν με τίτλο «Η ευτυχία, μια καινούργια ιδέα!». Κι όλα αυτά, για μια προφητεία που όχι μόνο διαψεύστηκε, αλλά βάφτηκε με αίμα ξανά και ξανά...

Στην καταθλιπτική μας κοινωνία, γράφει στη γαλλική εφημερίδα η ιστορικός και ψυχαναλύτρια Ελιζαμπέτ Ρουντινέσκο, η πολιτική έχει αντικατασταθεί από την αξιολόγηση, η επιθυμία από τον ηδονισμό, το υποσυνείδητο από τους νευρώνες και η ιδέα της οικουμενικότητας από το κλείσιμο στον εαυτό μας. Προσπάθησαν να ρίξουν στα σκουπίδια τον Μάη του ΄68 και να ισχυριστούν ότι οι άνθρωποι θα ήταν πιο χαρούμενοι σ΄ έναν κόσμο που κυριαρχείται από την κερδοσκοπία και έναν υγιεινισμό ο οποίος θεωρεί παθολογία κάθε φυσιολογική συμπεριφορά: το να πίνεις ένα ποτήρι κρασί ισοδυναμεί με αλκοολισμό, το να σου αρέσει να σερφάρεις αποτελεί εθισμό, το να σκέφτεσαι την επανάσταση είναι μια αιματηρή πράξη. Όποιος τολμά να εξεγείρεται πρέπει να σπεύδει να πάρει μερικά χαπάκια για να πάψει να ονειρεύεται ένα «αύριο που τραγουδά». Μην επιθυμείτε πια, μη σκέφτεστε πια, να είστε ρεαλιστές.

Δεν αρκεί βέβαια να διακηρύσσει κανείς την επιστροφή του «αύριο που τραγουδά», συνεχίζει η Ρουντινέσκο. Αυτό το αύριο πρέπει να αποτελεί πηγή ευτυχίας. Ξέρουμε πια καλά ότι από το 1789 κι ύστερα, καμιά επανάσταση δεν κατόρθωσε να συμφιλιώσει την ελευθερία και την ισότητα. Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που, από τη Σοβιετική Ένωση ώς την Κίνα, είδαμε την αποτυχία του υπαρκτού σοσιαλισμού και τη μεταμόρφωση των επαναστατικών ιδανικών στο αντίθετό τους. Να σημαίνει όμως αυτό ότι πρέπει να εγκαταλείψουμε τα επαναστατικά ιδανικά; Όχι βέβαια. Σ΄ όλο τον κόσμο γεννιούνται σήμερα καινούργιες ελπίδες. Για να εκπληρωθούν αυτές οι ελπίδες, δύο δρόμοι υπάρχουν. Είτε να αναπαράγουμε το μοντέλο της κατευθυνόμενης οικονομίας, κάτι που θα οδηγούσε και πάλι σε ένα εγκληματικό αδιέξοδο, είτε να εμπνευστούμε από τις αρχές της Γαλλικής Επανάστασης. «Η Επανάσταση είναι ένα σύνολο», έλεγε ο Κλεμανσώ. Αν πιστεύουμε σ΄ ένα σχέδιο αλλαγής που θα σέβεται τις θεμελιώδεις ελευθερίες και θα επιτρέπει την καταπολέμηση της άγνοιας και του σκοταδισμού, καταλήγει η Γαλλίδα φιλόσοφος, καλό είναι να θυμόμαστε αυτή τη φράση.