Τριπλή μετάβαση

Η περίοδος ανάμεσα στην εκλογή νέου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών και την ανάληψη των καθηκόντων του, που κρατά δύο μήνες, χαρακτηρίζεται συχνά από ανασφάλεια και αστάθεια. Ο απερχόμενος πρόεδρος έχει θεωρητικά τη δυνατότητα να αναλάβει πρωτοβουλίες που θα δεσμεύσουν τον διάδοχό του. Στην περίπτωση της εναλλαγής μεταξύ Μπους και Ομπάμα, για παράδειγμα, είχε κυκλοφορήσει ακόμη και το σενάριο του βομβαρδισμού του Ιράν. Ευτυχώς, δεν επαληθεύτηκε.

Αν αυτά συμβαίνουν στην ισχυρή Αμερική, λογικό είναι να συμβαίνουν - σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό- στην ασθενέστερη Ευρώπη. Και ακόμη περισσότερο, γράφει ο Λουίς Μπασέτς στην Ελ Παΐς, αν λάβει κανείς υπόψη ότι η μετάβαση εδώ είναι τριπλή. Πρώτον, αλλάζουν οι ηγέτες. Αντίθετα από τον- κατά γενική ομολογία- ανίκανο Μπαρόζο, ο νέος πρόεδρος και η νέα υπουργός Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης βούτηξαν αμέσως στα βαθιά και δεν μπορεί ασφαλώς να τους καταλογίσει κανείς ευθύνες για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν την κρίση. Μαζί με τους ηγέτες άλλαξαν όμως και οι κανόνες του παιχνιδιού: η Συνθήκη της Νίκαιας έδωσε, επιτέλους, την 1η Δεκεμβρίου τη θέση της στη Συνθήκη της Λισαβώνας.

Οι δύο αυτές αλλαγές συνοδεύτηκαν από μια τρίτη, πολύ σημαντικότερη και για πολλούς απροσδόκητη: τη μετάβαση από τον μονοπολικό κόσμο, όπου η Ουάσιγκτον ήλεγχε τις παγκόσμιες υποθέσεις, σε έναν πολυπολικό κόσμο, όπου διεκδικούν ισότιμο ρόλο η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία. Προς το παρόν η Ευρώπη παρακολουθεί αυτή την αλλαγή ως θεατής. Απόδειξη, η στάση της στη Σύνοδο της Κοπεγχάγης για το κλίμα. Το θεσμικό οπλοστάσιο που με τόσο κόπο απέκτησε, και έμοιαζε αρκετό για τη διευρυμένη Ευρώπη, δείχνει τώρα εντελώς ανεπαρκές για τον νέο κόσμο που έχει ξημερώσει.

Εν μέσω αυτής της τριπλής μετάβασης «έπεσε» η ελληνική κρίση, προκαλώντας εντάσεις, διχογνωμίες και αναταράξεις. Πολλά ειπώθηκαν, ακόμη περισσότερα γράφτηκαν, ασκήθηκαν πιέσεις, έγιναν εκβιασμοί, παίχτηκαν κερδοσκοπικά παιχνίδια. Αυτή τη φορά, σημειώνει ο Ισπανός αρθρογράφος, δεν αμφισβητήθηκε η ικανότητα της Ευρώπης να παίξει ένα ρόλο στα παγκόσμια πράγματα (να είναι ένας global player, όπως το είπε με τη χαριτωμένη προφορά του ο Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ στο Ευρωκοινοβούλιο), αλλά η ίδια η δυνατότητά της να υπάρχει. Όπως τη δεκαετία του ΄90 επενέβη η αμερικανική αεροπορία για να σταματήσει τις σφαγές στην καρδιά της Ευρώπης, τα Βαλκάνια, έτσι προτάθηκε τώρα από κάποιους να ανατεθεί η διάσωση της ευρωζώνης στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Ευτυχώς, επικράτησαν ωριμότερες σκέψεις. Η επόμενη πρόκληση είναι να αξιοποιηθεί αυτή η κρίση για να συγκροτηθεί μια πραγματική οικονομική κυβέρνηση της Ευρώπης. Αλλά μην κρατάτε την αναπνοή σας.