Σαν την επίσκεψη στον οδοντίατρο

Οι σύνοδοι κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι σαν την επίσκεψη στον οδοντίατρο: πρέπει να την κάνεις, αλλά πάντα σ΄ ενοχλεί.

Η παρομοίωση αυτή αναφέρεται στην έκθεση «Δίπλα δίπλα: Διαμορφώνοντας μια στρατηγική σχέση ΗΠΑ- Ε.Ε.», που συντάχθηκε από μια ομάδα think tanks των δύο πλευρών υπό τη διεύθυνση των Ντάνιελ Χάμιλτον και Φράνσις Μπάρουελ. Οι σύνοδοι αυτές δεν άρεσαν ποτέ στους Αμερικανούς προέδρους, που βαριόντουσαν τη γραφειοκρατία των Ευρωπαίων και την εξαντλητική τους πολυφωνία. Τα τελευταία 17 χρόνια, όμως, δεν είχαν χάσει καμία. Απλώς η συχνότητά τους μειώθηκε από εξαμηνιαία επί Κλίντον σε ετήσια επί Τζορτζ Μπους του νεώτερου.

Με τον Ομπάμα τα πράγματα αλλάζουν. Κι αυτό, για τρεις λόγους. Πρώτον, επειδή οι δύο προηγούμενες σύνοδοι στις οποίες έλαβε μέρος, στην Πράγα και την Ουάσιγκτον, δεν οδήγησαν σε κανένα αποτέλεσμα. Δεύτερον, επειδή το καταστροφικό αποτέλεσμα της Μασαχουσέτης και οι εκλογές που θα γίνουν τον Νοέμβριο για τη μερική ανανέωση του Κογκρέσου στρέφουν όλο και περισσότερο τον Αμερικανό πρόεδρο προς το εσωτερικό μέτωπο. Τρίτον, επειδή το πρόγραμμά του δεν διαμορφώνεται τόσο με βάση τις δεσμεύσεις του, όσο με τις προτεραιότητές του. Όπως σημειώνει ο Λουίς Μπασέτς στην Ελ Παΐς, οι σύμβουλοι του Ομπάμα δουλεύουν με βάση το τέταρτο της ώρας, χρονική μονάδα που θεωρούν επαρκή για την προσέγγιση ενός προβλήματος ή την παραχώρηση μιας συνέντευξης. Με βάση τις προτεραιότητες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή, για τη σύνοδο κορυφής που είχε προγραμματιστεί για τον ερχόμενο Μάιο στη Μαδρίτη θα μπορούσε να διατεθεί ένα τέταρτο, άντε δύο. Επειδή κάτι τέτοιο δεν είναι προφανώς πολύ πρακτικό, ο Ομπάμα προτίμησε να την ακυρώσει.

Σύμφωνα πάντα με την προαναφερθείσα έκθεση, οι Αμερικανοί είναι κουρασμένοι με την ευρωπαϊκή κωλυσιεργία και ζητούν από τους 27 να συμφωνήσουν το ταχύτερο σε μια σειρά από θέματα όπου η συνεργασία της Ουάσιγκτον με τις Βρυξέλλες μπορεί να φέρει αποτελέσματα: τις σχέσεις με τη Ρωσία, το καθεστώς της Τουρκίας, τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις στη Μέση Ανατολή και τον πόλεμο στο Αφγανιστάν. Σε όλα αυτά τα θέματα, η «Ομπαμάνια» που κατέκλυσε πέρυσι την Ευρώπη δεν βοήθησε να βρεθούν λύσεις. Και σαν να μη φτάνει αυτό, οι Ευρωπαίοι επέκριναν ανοιχτά τον Ομπάμα για τη συμφωνία με τη Βραζιλία, την Ινδία, την Κίνα και τη Νότια Αφρική κατά τη σύνοδο της Κοπεγχάγης, ενώ οι Γάλλοι εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για την απόβαση Αμερικανών πεζοναυτών στην Αϊτή και τη συγκρότηση του τριγώνου ΗΠΑ- Βραζιλίας- Καναδά για τον συντονισμό της διανομής της βοήθειας.

«Η στάση του Ομπάμα λειτουργεί σαν ένας καθρέφτης που αντανακλά τις αδυναμίες μας», παρατηρεί ο Γάλλος αναλυτής Ντομινίκ Μουαζί, για τον οποίο η Αμερική έχει περάσει ήδη στη μετα-αμερικανική εποχή. Η Ευρώπη θα μπορέσει άραγε να κάνει το ίδιο;