Ανασκόπηση ζωής

Η ιατρική επιστήμη είναι σαφής: από τη στιγμή που γίνεται διάγνωση σε κάποιον ότι πάσχει από τη λεγόμενη ασθένεια Λου Γκέριγκ (ΑLS), του μένουν δύο με πέντε χρόνια ζωής.

O Τόνυ Τζουντ προφανώς το γνωρίζει. Κι επειδή η διάγνωση σ΄ εκείνον έγινε πριν από 16 μήνες, γνωρίζει επίσης ότι τα περιθώρια στενεύουν επικίνδυνα. Ίσως γι΄ αυτό αποφάσισε να εμφανιστεί δημοσίως τον περασμένο Οκτώβριο στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, καθισμένος σε μια αναπηρική πολυθρόνα και μ΄ένα αναπνευστικό μηχάνημα προσαρμοσμένο στη μύτη του, και να μιλήσει σε 700 ανθρώπους για το μέλλον της σοσιαλδημοκρατίας. Κι ύστερα να ξεκινήσει μια σειρά αυτοβιογραφικών άρθρων στο Νew Υork Review of Βooks. «Αυτή η αρρώστια σε φυλακίζει, και κάθε τόσο αισθάνεσαι μια απελπισμένη ανάγκη να σπάσεις τα δεσμά και να πεις στον έξω κόσμο πώς νιώθεις», είπε στον δημοσιογράφο του περιοδικού Chronicle of Ηigher Εducation που τον επισκέφθηκε πρόσφατα στο σπίτι του, στη Νέα Υόρκη. «Η φυλακή μου συρρικνώνεται κατά 15 πόντους κάθε εβδομάδα. Κάποια στιγμή στο μέλλον θα με συντρίψει, αλλά δεν ξέρω πότε ακριβώς θα συμβεί αυτό».

Ο 62χρονος Βρετανός ιστορικός, που διατηρεί πλήρως την πνευματική του διαύγεια αλλά έχει χάσει την ικανότητα να κινεί οποιονδήποτε μυ του σώματός του, κάνει με τα άρθρα αυτά και μια ανασκόπηση της ζωής του. Θυμάται τα καλοκαίρια που πέρασε στα ισραηλινά κιμπούτς, τότε που ήταν νέος και ενθουσιώδης σιωνιστής. Θυμάται το σοκ που είχε πάθει ακούγοντας νεαρούς στρατιώτες να μιλούν για την κατοχή αραβικών εδαφών σαν να ήταν το πιο φυσιολογικό πράγμα του κόσμου. Θυμάται τις αντιδράσεις που ξεσήκωσαν δύο άρθρα του στο ΝΥRΒ. Στο πρώτο, που δημοσιεύτηκε στις αρχές του 2002, συνέκρινε το Ισραήλ με το γαλλικό αποικιοκρατικό καθεστώς στην Αλγερία. Στο δεύτερο, λίγους μήνες αργότερα, υποστήριζε ότι η λύση των δύο κρατών έχει πεθάνει και ότι το Ισραήλ πρέπει να μετατραπεί από εβραϊκό σε δι-εθνικό κράτος. Πάνω από 1.000 επιστολές διαμαρτυρίας έφτασαν στο περιοδικό. Κι όταν τον Οκτώβριο του 2006 προσκλήθηκε να μιλήσει στο πολωνικό προξενείο της Νέας Υόρκης, η εκδήλωση ματαιώθηκε με απαίτηση της Αμερικανικής Εβραϊκής Επιτροπής και της Αντι-δυσφημιστικής Ένωσης.

Ο Τόνυ Τζουντ θέλει ακόμη, όσο είναι καιρός, να υπερασπιστεί τη σοσιαλδημοκρατία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η υπόλοιπη Δύση- τόνισε στη διάλεξή του- έχουν τέτοια εμμονή με την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητα, ώστε έχουν ξεχάσει τη σημασία άλλων ηθικών επιταγών, όπως είναι η δικαιοσύνη, η ισότητα και η ατομική ευημερία. «Σε αυτήν την εποχή της ανασφάλειας, το καλύτερο που μπορεί να ελπίζει κανείς είναι μια σοσιαλδημοκρατία του φόβου. Ατελείς βελτιώσεις σε μια μη ικανοποιητική συγκυρία, τίποτα περισσότερο δεν μπορούμε να επιδιώκουμε».