Unus homo, nullus homo

Την ημέρα που η Γαλλία νίκησε την Ιρλανδία- με γκολ που προήλθε από χέρι του Τιερί Ανρί- τα Ηλύσια Πεδία γέμισαν με οπαδούς που πανηγύριζαν. Λογικό. Μόνο που πανηγύριζαν για άλλο αγώνα.

Και συγκεκριμένα για τη νίκη της Αλγερίας επί της Αιγύπτου, που χάρισε στην πρώτη την πρόκριση στο Μουντιάλ. Το πλήθος αποτελούνταν από παιδιά μεταναστών. Και η σημαία που κρατούσαν δεν ήταν η τρίχρωμη γαλλική, αλλά η πρασινόλευκη αλγερινή με την κόκκινη ημισέληνο. Τι ήταν λοιπόν αυτοί οι ασεβείς νεαροί: Γάλλοι ή ξένοι; Σε αυτό το ερώτημα αποσκοπεί να απαντήσει η συζήτηση για τη γαλλική ταυτότητα που ξεκίνησε με πρωτοβουλία του προέδρου Σαρκοζί και αυτή την εβδομάδα έφτασε στην Εθνοσυνέλευση. Μέχρι στιγμής, όμως, τα αποτελέσματα δεν είναι και πολύ ενθαρρυντικά. Ο πρώην πρωθυπουργός ΖανΠιερ Ραφαρέν δήλωσε ότι η συζήτηση στερείται ενδιαφέροντος. Η ηγέτις της αντιπολίτευσης Μαρτίν Ομπρί, σε μια από τις καλύτερες ομιλίες που έχει κάνει, κατήγγειλε τον εκβιασμό του τύπου «είτε αγαπάς τη Γαλλία είτε την εγκαταλείπεις». Η Γαλλία που θέλουμε, είπε, είναι η Γαλλία που λέει: «Αγαπάς τη Γαλλία, κτίσ΄ την λοιπόν μαζί μας».

Πολύ πιο εύγλωττο, αντίθετα, είναι το αποτέλεσμα μιας δημοσκόπησης σύμφωνα με την οποία οι μισοί Γάλλοι θα ψήφιζαν υπέρ του να απαγορευτεί η κατασκευή νέων μιναρέδων, όπως έκαναν οι Ελβετοί. Ο υπουργός Βιομηχανίας και δήμαρχος της Νίκαιας Κριστιάν Εστροζί δήλωσε ότι στην πόλη του δεν πρόκειται να κατασκευαστεί ποτέ μιναρές. Μήπως λοιπόν- αναρωτιέται η ανταποκρίτρια των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς στο Παρίσι- όλη αυτή η συζήτηση περί ταυτότητας δεν είναι τίποτα άλλο από ένα άτυπο δημοψήφισμα για το 10% του γαλλικού πληθυσμού που είναι μουσουλμάνοι;

Και δεν είναι μόνο η Γαλλία. Αντιδρώντας στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που καταδίκασε τη χώρα του για την ύπαρξη σταυρών στις σχολικές αίθουσες, και θέλοντας να απαντήσει στην επίθεση «μιας μισαλλόδοξης θρησκείας όπως το Ισλάμ εναντίον της ιταλικής ταυτότητας», ο υφυπουργός Μεταφορών Ρομπέρτο Καστέλι- που ανήκει στην ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά- πρότεινε να προστεθεί ο σταυρός στη σημαία της χώρας. «Ο προσδιορισμός της ταυτότη τας είναι εκ των πραγμάτων μια διαδικασία αποκλεισμού», λέει στην Ελ Παΐς ο Ιταλός φιλόσοφος Τζοβάνι Σαρτόρι. «Παρά ταύτα, η εθνική ταυτότητα αποτελεί ένα στοιχείο αναπαλλοτρίωτο, και το να επιτραπεί η απώλειά της θα ήταν ένα σοβαρό λάθος. Οι κοινωνίες δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς καθαρό και στέρεο συνεκτικό ιστό, γιατί τότε οι πολίτες θα ήταν μεμονωμένα άτομα». Unus homo,nullus homo, έλεγαν στην αρχαία Ρώμη. Ένας άνθρωπος μόνος του δεν είναι άνθρωπος. Μια εξατομικευμένη κοινωνία είναι μια συλλογικότητα αναποτελεσματική και δυστυχισμένη.

Αν θέλουμε να λύσουμε το πρόβλημα της ενσωμάτωσης απομονωμένων μειοψηφιών στις κοινωνίες μας- τονίζει ο Σαρτόρι- πρέπει να αναρωτηθούμε σε ποιες ηθικο-πολιτικές αξίες θα στηριχθεί αυτή η ενσωμάτωση. Και να το κάνουμε γρήγορα, δεν έχουμε καιρό.