Κοινωνική ευθύνη

Έξι μήνες μετά την κήρυξη συναγερμού από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, κι ενώ αρχίζει στην Ελλάδα ο εμβολιασμός του γενικού πληθυσμού, ας κάνουμε μια μικρή ανακεφαλαίωση.

1) Η γρίπη Α δεν είναι τόσο φονική όσο φοβήθηκαν οι επιστήμονες όταν εντοπίστηκαν τα πρώτα κρούσματα στο Μεξικό, στις 17 Απριλίου. Τα συμπτώματα είναι ήπια και οι θάνατοι δεν φαίνεται προς το παρόν να είναι περισσότεροι από εκείνους που αποδίδονται κάθε χρόνο στην εποχική γρίπη. Δύο στοιχεία είναι ανησυχητικά. Πρώτον, ότι τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια ταχύτερη αύξηση των θανάτων. Δεύτερον, ότι μεταξύ των σοβαρών περιπτώσεων η αναλογία των νέων ανθρώπων είναι μεγαλύτερη.

2) Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας καλώς προετοίμασε τον πληθυσμό για τα χειρότερα. Όπως επισημαίνει στη Λιμπερασιόν η Σιλβί βαν ντερ Βερφ από το Ινστιτούτο Παστέρ του Παρισιού, η επιστημονική κοινότητα είχε φανεί ανέτοιμη στις δύο προηγούμενες κρίσεις: τον ιό SΑRS (2003), που ευτυχώς δεν μεταδιδόταν τόσο εύκολα, και τον ιό της γρίπης των πτηνών (2005), που αποδείχθηκε ότι δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Οι δύο αυτές κρίσεις έδειξαν τη σημασία του παγκόσμιου συντονισμού. Η ΠΟΥ κήρυξε πανδημία όχι επειδή ο ιός Η1Ν1 σκότωνε υπερβολικά πολλούς ανθρώπους, αλλά επειδή μεταδιδόταν πολύ γρήγορα. Κι αποδείχθηκε ότι είχε δίκιο.

3) Οι επιστήμονες δεν μπόρεσαν, αντίθετα, να πείσουν ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και αναγκαίο. Αυτό έχει βέβαια σχέση με τις συνθήκες υπό τις οποίες οι φαρμακευτικές εταιρείες κλήθηκαν να το παρασκευάσουν. Υπάρχει όμως κι ένας άλλος παράγων που δεν έχει επαρκώς εξηγηθεί: ο βασικός λόγος για τον οποίο πρέπει να εμβολιαστεί ένας υγιής πολίτης δεν είναι για να μην κινδυνεύσει ο ίδιος από τυχόν επιπλοκές τυχόν προσβολής του από τον ιό, αλλά για να δημιουργηθεί μια ασπίδα που θα εμποδίσει την προσβολή των πιο ευάλωτων. Αυτός είναι και ο λόγος που κλείνουν τα σχολεία. Με άλλα λόγια, το ζήτημα του εμβολιασμού έχει μια ισχυρή δόση κοινωνικής ευθύνης.

4) Οι συνωμοσιολόγοι έλαμψαν και πάλι. Και τι δεν ακούστηκε και γράφτηκε τις τελευταίες εβδομάδες: ότι ο ιός κατασκευάστηκε σε ένα εργαστήριο, ότι η ΠΟΥ είναι όργανο της φαρμακευτικής βιομηχανίας, ότι κάποια μεγάλη εταιρεία έκανε μυστηριώδεις επενδύσεις στις αρχές του χρόνου στο Μεξικό, ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να προκληθεί παράλυση από το εμβόλιο (το περίφημο σύνδρομο Γκιλέν- Μπαρέ), ότι οι ανοσοενισχυτικές ουσίες που περιλαμβάνονται σ΄ αυτό είναι τοξικές. Οι φήμες διαδίδονται πάντα πιο εύκολα από τις διαψεύσεις τους- οι οποίες άλλωστε γίνονται από «ύποπτους» και «αναξιόπιστους» διεθνείς οργανισμούς. Και, σε τελευταία ανάλυση, τι είναι πιο γαργαλιστικό: μια επίσημη ανακοίνωση ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στα εμβόλια και τους θανάτους ή η διαβεβαίωση του κολλητού μου ότι, όπως του είπε ένας κολλητός του, κάποιος γνωστός του πέθανε δύο ώρες αφού έκανε το εμβόλιο και οι γιατροί συνωμότησαν για να το κρύψουν;