Στην εποχή της συνεργασίας

Τελικά, ποιοι θα σώσουν την έρμη τη δημοσιογραφία; Οι μεγιστάνες; Οι φιλάνθρωποι; Οι χρηματιστές; Το κράτος; Ή οι πολυμήχανοι δημοσιογράφοι;

Τον περασμένο Αύγουστο, το Νew Υork Τimes Μagazine δημοσίευσε μια μεγάλη έρευνα για τους γιατρούς ενός νοσοκομείου της Νέας Ορλεάνης που, στο αποκορύφωμα του κυκλώνα Κατρίνα, αποφάσισαν να κάνουν ευθανασία σε ορισμένους ασθενείς καθώς ήταν τόσο αδύναμοι που δεν μπορούσαν να τους απομακρύνουν. Η έρευνα κράτησε δύο χρόνια, στοίχισε 300.000 δολάρια και οδήγησε τον εισαγγελέα της Λουιζιάνα να ξανανοίξει τον σχετικό φάκελο που είχε εγκαταλειφθεί τρία χρόνια νωρίτερα λόγω έλλειψης στοιχείων.

Μα είναι δυνατόν σε μια εποχή κρίσης σαν τη σημερινή να χρηματοδοτούν οι εκδότες τόσο φιλόδοξες έρευνες και να επιτρέπουν σε ρεπόρτερ τους να ασχολούνται για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα με ένα θέμα; Όχι ακριβώς. Η συγκεκριμένη έρευνα, και καμιά δεκαπενταριά ακόμη, ήταν προσφορά (κυριολεκτικά) δύο εβδομηντάχρονων δισεκατομμυριούχων από την Καλιφόρνια. Πρώην ιδιοκτήτες του πιστωτικού ιδρύματος Golden West Financial, η Μάριον και ο Χέρμπερτ Σάντλερ δημιούργησαν το ΡroΡublica, μια μη κερδοσκοπική οργάνωση από 32 μέλη (από τα οποία 19 είναι δημοσιογράφοι), που στεγάζεται στον 23ο όροφο ενός ουρανοξύστη της Νέας Υόρκης και ασχολείται με θέματα που άπτονται του δημοσίου συμφέροντος. «Η δουλειά μας επικεντρώνεται αποκλειστικά σε ιστορίες με ηθική δύναμη, που αποκαλύπτουν την εκμετάλλευση των αδυνάτων από τους ισχυρούς ή την αδυναμία των κυβερνώντων να τιμήσουν την εμπιστοσύνη που τους έδειξαν οι πολίτες», αναφέρεται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης. Ρομαντικό, κάπως απλοϊκό- αλλά δουλεύει.

«Περνάμε από την εποχή του ανταγωνισμού στην εποχή της συνεργασίας», λέει η Ρόμπιν Φιλντς, που παραιτήθηκε από τους Λος Άντζελες Τάιμς για να δουλέψει στο ΡroΡublica, και τους τελευταίους δέκα μήνες ασχολείται με τις σύγχρονες θεραπείες της νεφρικής ανεπάρκειας. Πρέπει, βέβαια, να βάζει κάποιος τα λεφτά. Κι όταν δεν υπάρχουν πλούσιοι φιλάνθρωποι, μπορεί οι χρηματοδότες να είναι δραστήριοι πολίτες. Αυτή είναι η ιδέα πίσω από την ιστοσελίδα Spot.Us, που ίδρυσε πριν από έναν χρόνο ο 27χρονος Αμερικανός δημοσιογράφος Ντέιβιντ Κον για να βοηθήσει τους ανεξάρτητους συναδέλφους του. Η αρχή είναι απλή: ένας δημοσιογράφος προτείνει στην ιστοσελίδα μια έρευνα που θέλει να κάνει, οι αναγνώστες τη χρηματοδοτούν και το άρθρο πωλείται στη συνέχεια στις εφημερίδες.

«Ο στόχος δεν είναι τόσο η σωτηρία των εφημερίδων όσο της δημοσιογραφίας», λέει ο Κον στη Λιμπερασιόν . «Κάποιος έχει πει ότι η δημοσιογραφία θα ζήσει και μετά τον θάνατο των μέσων ενημέρωσης. Οι εφημερίδες είναι σημαντικές, αλλά αυτό που χρειάζεται σήμερα είναι να υπερασπιστούμε την πρακτική της δημοσιογραφίας». Η ιδέα λειτουργεί προς το παρόν σε τοπικό επίπεδο. Και έγινε ευρύτερα γνωστή με τη δημοσίευση από τη Νιου Γιορκ Τάιμς ενός ρεπορτάζ για τα σκουπίδια στον Ειρηνικό. Η εφημερίδα έδωσε στη ρεπόρτερ 800 δολάρια και στο σάιτ άλλα 80. Μπορεί να μην είναι το μέλλον της δημοσιογραφίας, αλλά είναι ενδιαφέρον.