Προσοχή και σιωπή

Προσοχή και σιωπή: δύο ικανότητες, δύο προσόντα, δύο στάσεις ζωής ουσιαστικά, όπως αναλύονται από δύο ευαίσθητες γυναίκες.

Όταν η Ουίνιφρεντ Γκάλαχερ έμαθε ότι έχει καρκίνο, και ξεκίνησε χημειοθεραπεία, συνειδητοποίησε κάτι που ώς τότε δεν είχε προσέξει, ένα προσόν που αγνοούσε, την ικανότητα να επικεντρώνει την προσοχή της στο παρόν, αντί να χάνεται στο μέλλον ή να νοσταλγεί το παρελθόν. Στο διάστημα που κράτησε η θεραπεία της έμαθε, έτσι, ότι η ζωή είναι το άθροισμα των πραγμάτων στα οποία επιλέγουμε να δώσουμε σημασία: των μεγάλων (η οικογένεια, οι φίλοι, η δουλειά) και των πιο μικρών (μερικές ταινίες, κάποιες βόλτες, το ντράι μαρτίνι όταν πέφτει το σκοτάδι). Ό,τι δεν βλέπουμε δεν υπάρχει. Η φωνή κάποιου που βρίσκεται δίπλα μας, και που δεν την ακούμε παρ΄ όλο που κουνάμε το κεφάλι, είναι η φωνή ενός φαντάσματος.

Η Σάρα Μάιτλαντ, που είχε περάσει τη ζωή της υπερασπιζόμενη με μαχητικό τρόπο τα δικαιώματα των γυναικών, βρέθηκε ξαφνικά μια μέρα σ΄ ένα άδειο σπίτι: τα παιδιά της είχαν ενηλικιωθεί και ζούσαν μόνα τους, ο γάμος της είχε αργά αλλά σταθερά αποσυντεθεί και η νεότητά της ανήκε οριστικά στο παρελθόν. Ανακάλυψε τότε κάτι που μοιάζει μ΄ αυτό που ανακάλυψε η Γκάλαχερ και αποφάσισε, όπως κι εκείνη, να το ερευνήσει και να γράψει γι΄ αυτό: το δώρο της σιωπής. Ύστερα από τόσα χρόνια διαρκούς και εκκωφαντικού θορύβου, συνειδητοποίησε ότι η σιωπή δεν ήταν ένας λευκός χώρος σημαδεμένος από απουσίες, αλλά εκείνος ακριβώς ο χώρος στον οποίο επιθυμούσε εφεξής να ζήσει.

Τα βιβλία των δύο γυναικών κυκλοφόρησαν φέτος. Το πρώτο λέγεται «Εκστασιασμένη. Η Προσοχή και η Εστιασμένη Ζωή» (Εκδ. Ρenguin Ρress) και το δεύτερο «Ένα βιβλίο για τη σιωπή» (Εκδ. Granta Βooks). Για τις δύο συγγραφείς δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτα, γράφει ο Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα στην Ελ Παΐς. Ανήκουν σ΄ ένα αξιοθαύμαστο είδος που αναμειγνύει την αυτοβιογραφία και την ευρυμάθεια, την αγάπη για τη λογοτεχνία και την εκλαΐκευση της επιστήμης, σ΄ ένα είδος ανθρώπων που αφήνονται να παρασυρθούν από αυτό που τους αρέσει χωρίς να πέφτουν στην εγωλατρία. Η πρώτη πρέπει να είναι πιο ανοιχτή στις γήινες απολαύσεις, η δεύτερη πιο ευάλωτη στις ασφάλειες της ιδεολογίας. Η Γκάλαχερ μελετά τα λάθη του παρελθόντος και προσπαθεί να μετριάσει τις επιπτώσεις τους στο παρόν. Η Μάιτλαντ μελετά και προσπαθεί να διδαχθεί από τη σιωπή μερικών σημαντικών ανθρώπων. Του Χριστού, που έμεινε σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες στην έρημο του Σινά. Του ναυάρχου Μπερντ, που έμεινε μόνος για έξι μήνες σε μια καλύβα της Ανταρκτικής. Του ναυαγού Αλεξάντερ Σέλκιρκ, που πέρασε μόνος του πέντε χρόνια σ΄ ένα νησί του αρχιπελάγους Χουάν Φερνάντες και ενέπνευσε στον Ντάνιελ Ντεφόε τις περιπέτειες του Ροβινσώνα Κρούσου. Των Θιβετιανών μοναχών, που αποσύρονται σε μια σπηλιά των Ιμαλαΐων και επιδίδονται σ΄ ένα διαλογισμό με στοιχεία καταληψίας.