Η ώρα της αλλαγής;

Η ανανέωση είναι κάτι που ερμηνεύεται από τον καθένα με διαφορετικό τρόπο. Στη Φατάχ, για παράδειγμα, σημαίνει αντικατάσταση των εβδομηντάρηδων από τους πενηντάρηδες.

Όσοι προέβλεπαν θρίαμβο της γεροντοκρατίας διαψεύστηκαν: στο πρώτο συνέδριό της εδώ και είκοσι χρόνια, η οργάνωση που ίδρυσε ο Γιάσερ Αραφάτ ανανέωσε ριζικά την ηγεσία της, διατηρώντας παρά ταύτα στην κεφαλή τον 74χρονο Μαχμούντ Αμπάς. Ο μεγάλος θριαμβευτής του συνεδρίου είναι χωρίς αμφιβολία ο 50χρονος Μαριάν Μπαργούτι, εμπνευστής της δεύτερης Ιντιφάντα, που θεωρείται άνθρωπος-κλειδί για τις μελλοντικές εξελίξεις παρόλο που εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης στις ισραηλινές φυλακές. Στην Κεντρική Επιτροπή δεν εξελέγησαν αντίθετα μεταρρυθμιστές που θέλουν ριζική ανανέωση των οργάνων, όπως είναι ο 48χρονος Χασάν Τζαντέρ. «Είναι η ώρα της αλλαγής», λέει ο τελευταίος στην Ελ Παΐς. «Η συμπεριφορά των παραδοσιακών ηγετών μας είναι αντιδημοκρατική. Ο Αμπάς φοβάται περισσότερο τη δημοκρατία από τους Ισραηλινούς. Είναι αλήθεια ότι αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν την επανάστασή μας, αλλά έχουν πια ξεπεραστεί».

Η ανανέωση της Φατάχ συμπίπτει με μια ακόμη ενδιαφέρουσα εξέλιξη: την αποδοχή, για πρώτη φορά, της λύσης των δύο κρατών τόσο από τον ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου όσο και από τον επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς Χαλέντ Μεσχάλ. Η αλλαγή στάσης των δύο σκληροπυρηνικών ηγετών είναι χωρίς αμφιβολία αποτέλεσμα των πιέσεων που ασκεί η κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα. Αλλά δεν προκαλεί ακριβώς ρίγη ενθουσιασμού. Γιατί, όπως επισημαίνουν δύο παλιοί και έγκυροι γνώστες του προβλήματος, ο Χουσεΐν Αγκά και ο Ρόμπερτ Μάλεϊ, η λύση των δύο κρατών έχει γίνει μια καραμέλα που δεν έχει πια πολύ νόημα. Ο καθένας μπορεί να συμφωνήσει μ΄ αυτήν, τόσο επειδή μπορεί να θέσει μια σειρά από ανέφικτους όρους όσο και επειδή γνωρίζει ότι ένα ΟΧΙ στη σημερινή εποχή εμπεριέχει ένα βαρύ κόστος.

Το πραγματικό ερώτημα σήμερα δεν είναι η μορφή που θα έχει το υπό ίδρυση παλαιστινιακό κράτος, επισημαίνουν οι δύο αναλυτές σε άρθρο τους που δημοσιεύτηκε χθες σε διάφορες εφημερίδες. Το κράτος αυτό θα είναι αποστρατιωτικοποιημένο, οι εξουσίες του θα είναι περιορισμένες και τα σύνορά του είναι λίγο-πολύ γνωστά. Η καρδιά του προβλήματος, το μεγάλο αγκάθι, είναι ο προσδιορισμός του κράτους του Ισραήλ. Και ο προσδιορισμός αυτός θα καταστεί δυνατός μόνο αν οι δύο πλευρές ανατρέξουν στα ζητήματα που άνοιξε το 1948. Μπορούν οι Παλαιστίνιοι να δεχθούν την απαίτηση του Νετανιάχου να αναγνωρίσουν το Ισραήλ ως «εβραϊκό κράτος» ή αυτό θα ισοδυναμεί με ακύρωση του πολυετούς αγώνα τους για την επιστροφή των προσφύγων; Μπορεί το Ισραήλ να εξασφαλίσει πραγματική ισότητα των Αράβων υπηκόων του με τους Εβραίους;

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες, όσοι ασχολούνται με το Παλαιστινιακό αναζητούν λύση σπρώχνοντας τέτοιου είδους θέματα κάτω από το χαλί. Με τον τρόπο αυτό, το μόνο που πετυχαίνουν είναι η διαιώνιση των αδιεξόδων.