Οι αλυσίδες της βαρύτητας

Μια φίλη θα γκρινιάξει, ωχ, πάλι για τους πενηντάρηδες θα μας γράψεις, αλλά φυσικά έχει άδικο, απλώς υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι η χρονιά που «άλλαξαν τα πάντα» είναι τελικά η χρονιά της γέννησης των φετινών πενηντάρηδων.

Στις 2 Ιανουαρίου 1959, ένας σοβιετικός πύραυλος που μετέφερε τον διαστημικό βολιστήρα Λούνα 1- γνωστό και ως Μechta, «το όνειρο»- εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του Τιουρατάμ, στο Καζαχστάν, ανέπτυξε ταχύτητα 11,2 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (που είναι γνωστή ως «ταχύτητα διαφυγής»), πέρασε τη Σελήνη και ξέφυγε από την τροχιά της Γης. Ήταν η πρώτη συσκευή που είχε κατασκευάσει ο άνθρωπος και περιστρεφόταν γύρω από τον Ήλιο μαζί με άλλα ουράνια σώματα. «Πρόκειται για ένα σημείο καμπής στην ιστορία του ηλιακού συστήματος», θα έγραφε στο επόμενο τεύχος του το περιοδικό ΤΙΜΕ, «αφού ένας από τους πλανήτες του Ηλίου κατασκεύασε ένα αντικείμενο που έσπασε τις αλυσίδες της βαρύτητας».

Δέκα χρόνια αργότερα θα ακολουθούσε η απόβαση του ανθρώπου στη Σελήνη, την οποία θυμόμαστε με πολλά αφιερώματα αυτές τις ημέρες. Όπως γράφει όμως ο Ρόμπερτ Κάπλαν στο βιβλίο του, «1959: Η χρονιά που όλα άλλαξαν», η Λούνα ήταν μόνο το ένα από μια σειρά πραγμάτων που εκείνη τη χρονιά έσπασαν τις αλυσίδες σε διάφορους τομείς. Το 1959 κατασκευάστηκε το πρώτο μικροτσίπ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων εξέτασε την πρώτη αίτηση για το αντισυλληπτικό χάπι, η ΙΒΜ έθεσε σε κυκλοφορία τον πρώτο υπολογιστή, ένα επιβατικό αεροσκάφος πραγματοποίησε τον πρώτο διάπλου του Ατλαντικού χωρίς στάση, οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν τα πρώτα θύματα στο Βιετνάμ, ένας νεαρός αουτσάιντερ ονόματι Τζων Κέννεντυ έβαλε πλώρη για την προεδρία κι ένας αντάρτης ονόματι Φιντέλ Κάστρο ανέλαβε την εξουσία στην Κούβα. Κυκλοφόρησαν δίσκοι όπως το Κind of Βlue του Μάιλς Ντέιβις, ταινίες όπως τα Τετρακόσια Κτυπήματα του Τρυφώ και βιβλία όπως το Αντίο Κολόμπους του Φίλιπ Ροθ. Άνθησαν η φρι τζαζ, τα «σικ κόμικς», ο ανεξάρτητος κινηματογράφος και η Νέα Δημοσιογραφία.

Και λοιπόν; Τι ενδιαφέρον μπορεί να έχουν όλα αυτά, εκτός από τη νοσταλγία για ένα πολύ μακρινό παρελθόν; Κι όμως, απαντά ο Κάπλαν, μπορεί να γίνουν αρκετοί πειστικοί παραλληλισμοί ανάμεσα στο τότε και το τώρα. Ο πιο προφανής είναι ανάμεσα στον JFΚ και τον Ομπάμα, δύο πολιτικούς εκτός του συστήματος που κατέκτησαν το ακροατήριό τους με αναφορές σε μεγάλες προκλήσεις και μεγάλες αλλαγές. Ο πιο βαθύς έχει σχέση με προσδοκίες και φόβους. «Κανείς στην Αμερική δεν μπορεί να ξέρει τι θα συμβεί», έγραφε ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ το καλοκαίρι του 1959. «Κανείς δεν έχει τον πραγματικό έλεγχο. Η Αμερική βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Υπάρχει ανάταση, απελπισία, προφητεία, ένταση, αυτοκτονία, μυστικοπάθεια και δημόσια ευθυμία μεταξύ των ποιητών της πόλης». Πόσο θα σας ξένιζε αν σας έλεγαν ότι αυτό το κείμενο γράφτηκε σήμερα;