Ο νέος ευρωπαϊκός φασισμός

Η Βρετανία μάλλον δεν κινδυνεύει από τους φασίστες. Ούτε η Ιταλία. Αλλά η Ουγγαρία αποτελεί μια τελείως διαφορετική περίπτωση.

Τον περασμένο Φεβρουάριο, το σπίτι του Ρόμπερτ Κσόρμπα στο Τατάρσεντγκιόργκι της Κεντρικής Ουγγαρίας έπιασε φωτιά. Τρομοκρατημένος, ο Κσόρμπα βγήκε τρέχοντας από το σπίτι κρατώντας στην αγκαλιά του τον πεντάχρονο γιο του. Οι ένοπλοι τους περίμεναν απ΄ έξω και σκότωσαν και τους δύο. Δύο μήνες αργότερα, ο 54χρονος Τζένο Κόκα δολοφονήθηκε με μια σφαίρα στο στήθος ενώ πήγαινε στη δουλειά του. Ήταν ο πέμπτος Τσιγγάνος που έχασε τη ζωή του με βίαιο τρόπο τους τελευταίους μήνες. Κι όπως λέει η ουγγρική αστυνομία, οι φόνοι έχουν πολλά κοινά σημεία. Οι ένοπλοι συνήθως επιτίθενται στο τελευταίο σπίτι του χωριού για να φύγουν πιο εύκολα. Και οι φόνοι είναι σχεδιασμένοι με στρατιωτική ακρίβεια.

Πολλοί ρίχνουν την ευθύνη, άμεση ή έμμεση, στην Ουγγρική Φρουρά, που τον Δεκέμβριο του 2007 είχε πραγματοποιήσει συγκέντρωση στο Τατάρσεντγκιόργκι και έκτοτε δεν χάνει ευκαιρία να επιτεθεί στους Τσιγγάνους και τους Εβραίους. Η οργάνωση αυτή ιδρύθηκε από το Κίνημα για μια Καλύτερη Ουγγαρία, πιο γνωστό ως Jobbik, που στις τελευταίες ευρωεκλογές έλαβε 14,8%. Τα μέλη της φορούν μαύρες στολές παραστρατιωτικού τύπου και περιπολούν τις νύχτες στα φτωχά χωριά, ως κράτος εν κράτει. Το σύνθημά τους είναι: «Είμαστε σκληροί σαν τη γροθιά και κοφτεροί σαν το σπαθί». Και ο στόχος τους, «Η Ουγγαρία στους Ούγγρους».

«Εδώ, στη Βουδαπέστη, γεννιέται ο νέος ευρωπαϊκός φασισμός», λέει στον απεσταλμένο της Ρεπούμπλικα ο Ούγγρος φιλόσοφος Γκασπάρ Μίκλος Ταμάς, «φωνή» των διαφωνούντων επί κομμουνιστικού καθεστώτος και κριτική συνείδηση της χώρας. Πριν από το 1989 ήταν θύμα διώξεων, σήμερα είναι στόχος απειλών. «Μια φορά, μια ομάδα ακροδεξιών με υποδέχθηκε κάτω από το σπίτι μου με την κραυγή Ηeil Ηitler! Το πιο συνηθισμένο, όμως, είναι να με συναντούν πενηντάχρονοι κύριοι, καθολικοί αστοί ή καλοντυμένοι γιάπηδες και, μόλις με αναγνωρίζουν, να μου λένε πως θα ήθελαν να με δουν κρεμασμένο». Όπως επισημαίνει ο Ταμάς, η φτώχεια και η υψηλή εγκληματικότητα έχουν κάνει τους συμπατριώτες του να χάσουν την εμπιστοσύνη τους στο δημοκρατικό σύστημα. Και ο κόσμος έχει αρχίσει έτσι να παίρνει τον νόμο στα χέρια του.

Επιστρέφει λοιπόν ο φασισμός του παρελθόντος; «Είναι ένας διαφορετικός φασισμός, αμυντικός, όχι επιθετικός, κι έτσι πιο ελκυστικός. Δεν είναι παροδικός, μπορεί να ριζώσει. Δεν έχει ανάγκη το μοναδικό κόμμα, καθώς εκφράζει τον πανικό της μεσαίας τάξης και εισάγει μια ταξική πάλη από την ανάποδη, που στρέφεται εναντίον των φτωχών. Αυτό που θυμίζει τη δεκαετία του ΄60 είναι το μίσος προς την ελευθερία. Και προς τους χαμένους. Είναι ένα πρόβλημα που αφορά όλη την Ανατολική Ευρώπη, μια περιοχή όπου ο δημοκρατικός καπιταλισμός απέτυχε. Και δίνει τη θέση του στη νοσταλγία του παρελθόντος».