Πράσινο τσουνάμι

Οι δημοσκοπήσεις δεν είναι αξιόπιστες. Οι προβλέψεις είναι δύσκολες. Υπάρχουν όμως σοβαρές ενδείξεις ότι το Ιράν ετοιμάζεται να γυρίσει σελίδα.

Ας δούμε λίγο τους αριθμούς. Οι εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι για τις σημερινές εκλογές στο Ιράν είναι 46 εκατομμύρια. Ο σκληρός πυρήνας του Αχμαντινεζάντ αποτελείται από 10 με 12 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει ότι αν η συμμετοχή είναι μικρή, όπως συμβαίνει τα τελευταία χρόνια, ο απερχόμενος πρόεδρος έχει μεγάλες πιθανότητες να επανεκλεγεί. Αν όμως επαναληφθεί και στις κάλπες ο πρωτόγνωρος ενθουσιασμός που διακρίνεται τις τελευταίες ημέρες στους δρόμους, αν προσέλθει μαζικά να ψηφίσει η κρυφή δύναμη αυτής της χώρας που λέγεται γυναίκες, αν το «πράσινο τσουνάμι» δεν ξεφουσκώσει, τότε νέος πρόεδρος της χώρας μπορεί να είναι ένας αρχιτέκτονας και ζωγράφος που δεν διστάζει να εμφανίζεται στις προεκλογικές συγκεντρώσεις κρατώντας από το χέρι τη σύζυγό του. Είναι 67 ετών, λέγεται Μιρχοσεΐν Μουσαβί και το χρώμα της εκστρατείας του είναι το πράσινο. Δεν πρόκειται για κανέναν επαναστάτη. Παραπέμπει μάλλον στον Μπρέζνιεφ, παρά στον Γκορμπατσόφ. «Αρκετούς μάρτυρες είχαμε σ΄ αυτή τη χώρα», λέει στη Μοντ ένας από τους πιο στενούς του συμβούλους, ο Φαγιάντ Ζααχέντ. «Αυτό που θέλουμε είναι να βελτιώσουμε τα πράγματα, να επιδιορθώσουμε την οικονομία που έχει κακοπάθει από τον λαϊκισμό, να αυξήσουμε τις ατομικές ελευθερίες, να δημιουργήσουμε περισσότερη κοινωνική δικαιοσύνη, να ανακτήσουμε τη χαμένη μας αξιοπρέπεια». Είναι ήδη πολύ.

Ο υπόλοιπος κόσμος έχει ήδη ψηφίσει. Ο πρόεδρος Ομπάμα και η Ευρώπη, για παράδειγμα, θα ήθελαν να φύγει από τη μέση ο Αχμαντινεζάντ ώστε να ξεκινήσουν σε μια νέα βάση οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Η σημερινή ηγεσία του Ισραήλ, πάλι, θα ήθελε να συνεχιστεί με κάθε τρόπο η απομόνωση αυτής της χώρας, ώστε να ψαλιδιστούν οι φιλοδοξίες της να αναδειχθεί σε μείζονα περιφερειακή δύναμη. Πέρα από την αλλαγή των προσώπων, όμως, το ερώτημα είναι τι δύναμη θα συνεχίσει να έχει το συντηρητικό κατεστημένο. Ιδρυτικό στέλεχος της Ιρανικής Επαναστατικής Φρουράς, ο Μοχσέν Σαζεγκάρα έχει υπηρετήσει τις τελευταίες δεκαετίες από διάφορες θέσεις την ισλαμική επανάσταση. Κι όπως επισημαίνει με άρθρο του στη Χέραλντ Τρίμπιουν, η πραγματική εξουσία δεν έχει φύγει ποτέ από τα χέρια του ανώτατου θρησκευτικού ηγέτη. Σε όλη τη διάρκεια της θητείας του μεταρρυθμιστή Μοχάμαντ Χαταμί, για παράδειγμα, λειτουργούσε ένας παράλληλος μηχανισμός της αντικατασκοπίας που φίμωνε με βίαιο τρόπο όσους θεωρούσε ότι απειλούσαν το καθεστώς.

Για τον λόγο αυτό, πολλοί είναι εκείνοι στο Ιράν που πιστεύουν ότι αντί να ανησυχούν οι Ηνωμένες Πολιτείες για το ποιος θα είναι ο επόμενος πρόεδρος, θα έπρεπε να διαπραγματευθούν απευθείας με τον Αλί Χαμενεΐ. Δεν είναι δύσκολο, πολλοί πρώην υπουργοί Εξωτερικών θα μπορούσε να λειτουργήσουν ως μεσάζοντες, το μόνο που χρειάζεται είναι πολιτική βούληση.