Ένας δρόμος γεμάτος νάρκες

Δύο επικίνδυνοι άνθρωποι- ο Αχμαντινεζάντ και ο Νετανυάχου- «κατέλαβαν» τις τελευταίες ημέρες τη διεθνή επικαιρότητα. Και είναι κι οι δύο, δυστυχώς, πάνω από μια φορά εκλεγμένοι.

Ίσως να έγινε πράγματι νοθεία στις ιρανικές εκλογές, όπως καταγγέλλει ο μεγάλος χαμένος, ο μεταρρυθμιστής Μιρχοσεΐν Μουσαβί. Ίσως πάλι να συνέβη αυτό που γράφει ο Ζορζ Μαλμπρινό στη Φιγκαρό: να κινητοποίησε το καθεστώς μια «δεξαμενή» ψήφων- που υπολογίζεται γύρω στο 10% με 15%- προκειμένου να προστατεύσει την ισλαμική δημοκρατία από τους υπονομευτές της. Το ίδιο είχε κάνει και το 2005, ανάμεσα στους δύο γύρους των προεδρικών εκλογών, με αποτέλεσμα να χάσει το φαβορί, ο Αλί Ακμπάρ Ραφσανζάνι. «Το καθεστώς ανησύχησε από τα πλήθη των νεαρών που φώναζαν συνθήματα κατά του Αχμαντινεζάντ και αποφάσισε να περάσει στη δράση», παρατηρεί ένας πρώην διπλωμάτης που ζει στο Ιράν.

Ό,τι κι αν πραγματικά συνέβη, η επανεκλογή του απερχόμενου προέδρου θέτει σε δοκιμασία τα ανοίγματα του προέδρου Ομπάμα προς τον ισλαμικό κόσμο. Αν ο Αμερικανός πρόεδρος πάρει θέση υπέρ των μεταρρυθμιστών, οι τελευταίοι θα χαρακτηριστούν αμέσως «όργανα του σατανά». Αν αποδεχθεί τα επίσημα στοιχεία, θα διαψεύσει τις ελπίδες εκατομμυρίων νεαρών Ιρανών που αισθάνονται ότι τους έκλεψαν το μέλλον. Το λέγαμε και την περασμένη εβδομάδα: η Ουάσιγκτον είναι καταδικασμένη να ρίξει γέφυρες προς τον άνθρωπο που κατέχει την πραγματική εξουσία στο Ιράν, τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.

Η εξωτερική πολιτική του Ομπάμα, όμως, δεν διέρχεται κρίση μόνο στην Τεχεράνη. Με την ομιλία που εκφώνησε προχθές το βράδυ στο Τελ Αβίβ, την «ομιλία της ζωής του» όπως είχε χαρακτηριστεί, ο Μπέντζαμιν Νετανυάχου απέκλεισε κάθε πιθανότητα προόδου κατά τους προσεχείς μήνες. Το πρόβλημα δεν είναι ότι τάχθηκε υπέρ ενός αποστρατιωτικοποιημένου παλαιστινιακού κράτους, αυτό είναι λίγο-πολύ αποδεκτό. Τα πραγματικά αγκάθια είναι άλλα. Η επιμονή του να αποτελεί η Ιερουσαλήμ την ενιαία πρωτεύουσα του Ισραήλ. Η διακήρυξή του ότι ο «φυσικός» εποικισμός θα συνεχιστεί. Και, πάνω απ΄ όλα, η απαίτησή του να αναγνωρίσουν οι Παλαιστίνιοι το Ισραήλ ως «εβραϊκό κράτος», κάτι που θα σήμαινε εγκατάλειψη των Αράβων υπηκόων του Ισραήλ στα χέρια των ακροδεξιών και αποδοχή της σιωνιστικής προπαγάνδας ότι τα εδάφη που έχασαν οι Παλαιστίνιοι το 1948 αποτελούν «κοιτίδα του εβραϊσμού». Να γίνουν οι Παλαιστίνιοι σιωνιστές: μάλλον ο Νετανυάχου ζητάει πολλά.

Ο Ομπάμα μίλησε για ένα πρώτο βήμα, και θα μπορούσε κάποιος να το δει κι έτσι, αφού για πρώτη φορά ο Ισραηλινός πρωθυπουργός χρησιμοποίησε τη λέξη «παλαιστινιακό κράτος». Αλλά ο δρόμος είναι μακρύς και γεμάτος νάρκες. Κι απουσιάζει εντελώς αυτό που ο Άμος Οζ έχει χαρακτηρίσει «μείζονα ηθική επιταγή» και «ισχυρό αντίδοτο στον φανατισμό και το μίσος»: η κατανόηση του άλλου.