Νίκη της κοινής λογικής

«Η Αμερική στρέφεται προς τα αριστερά;»: αυτό αναρωτιόταν ο Εκόνομιστ στο εξώφυλλο του τεύχους που κυκλοφόρησε στις 11 Αυγούστου 2007.

Ήταν ένα προκλητικό ερώτημα, που συνοδευόταν από ένα όχι και τόσο προφητικό κύριο άρθρο: στο κείμενο, που καταλάμβανε γύρω στις 1.000 λέξεις, ο ΜακΚέιν δεν αναφερόταν ούτε μία φορά, ενώ για τον Ομπάμα υπήρχαν οκτώ (8) λέξεις. Αλλά ας μην είμαστε απαιτητικοί, το καλό περιοδικό δεν πήρε χαμπάρι την επερχόμενη χρηματοπιστωτική κρίση, πώς να προβλέψει μια επερχόμενη επανάσταση...

Η επανάσταση που έφερε τον Ομπάμα στην εξουσία έχει πράγματι αρκετά αριστερά στοιχεία: φροντίδα για το περιβάλλον, ένα οικουμενικό σύστημα υγείας, έλεγχος της οπλοκατοχής, αντίθεση στην απαγόρευση των αμβλώσεων. Τα στοιχεία αυτά είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της ανάμειξης των φυλών που έχει συντελεστεί τις τελευταίες δεκαετίες και της ευκολότερης πρόσβασης που έχουν οι Αμερικανοί στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Όπως έχουν επισημάνει πολλοί αναλυτές, το μεγάλο επίτευγμα του Ομπάμα είναι ότι κινητοποίησε νεαρούς ψηφοφόρους και μέλη εθνικών μειονοτήτων που αισθάνονταν μέχρι τώρα κοινωνικά αποκλεισμένοι.

Η εικόνα αυτή, όμως, δεν είναι πλήρης. Ας δούμε τι συνέβη στην πιο φιλελεύθερη αμερικανική πολιτεία, την Καλιφόρνια. Ο Ομπάμα μπορεί να κέρδισε εκεί με διαφορά 24 μονάδων, τη μεγαλύτερη που έχει πετύχει ποτέ Αμερικανός υποψήφιος, αλλά ο θρίαμβος αυτός συνοδεύτηκε από την υπερψήφιση (με 4 μονάδες διαφορά) της πρότασης για απαγόρευση του γάμου των ομοφυλοφίλων. Οι μαύροι ψηφοφόροι, που υποστήριξαν τον Ομπάμα σε ποσοστό 95%, αντιτίθενται στον γάμο των γκέι σε ποσοστό 70%. Και η αθρόα προσέλευσή τους στις κάλπες συνέβαλε αποφασιστικά στο να βρεθούν στον αέρα οι 16.000 γάμοι που έχουν γίνει στην πολιτεία αυτή από τον περασμένο Ιούνιο.

Θα πει κανείς ότι το να είσαι υπέρ του γάμου των ομοφυλοφίλων δεν είναι κατ΄ ανάγκη μια αριστερή θέση. Σωστό. Το παράδειγμα αυτό δείχνει απλώς ότι η αλλαγή που συντελείται στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από την κίνηση του γνωστού εκκρεμούς προς τα αριστερά. Η υπέρβαση των φυλετικών διακρίσεων, που επιτρέπει σ΄ έναν μαύρο να ανέλθει στο ανώτατο αξίωμα, δεν αποτελεί τόσο νίκη της Αριστεράς όσο νίκη της κοινής λογικής, του πολιτισμού, της δημοκρατίας (θα λέγαμε και του φιλελευθερισμού, αν αυτή η λέξη δεν ήταν τόσο παρεξηγημένη). Μέχρι το 2040, οι λευκοί θα αποτελούν μειοψηφία στις ΗΠΑ. Και η επιβολή της θέλησης της μειοψηφίας μπορεί να γίνει μόνο με τη βία: το είδαμε στη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ, το βλέπουμε στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

Το καταλυτικό γεγονός, βέβαια, που έγειρε οριστικά τη ζυγαριά υπέρ του Ομπάμα ήταν η χρηματοπιστωτική κρίση, που οδήγησε στην αμφισβήτηση της παντοδυναμίας των αγορών και την αναγνώριση της αναγκαιότητας του κράτους- στη δικαίωση δηλαδή των θέσεων της Αριστεράς. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι ο άνθρωπος που δήλωσε ότι «η εποχή της παρεμβατικής κυβέρνησης παρήλθε» και άφησε τις τράπεζες να κάνουν ό,τι θέλουν δεν ήταν ο συντηρητικός Ρίγκαν, αλλά ο προοδευτικός Κλίντον...