Η προφητεία του Σεν

Ελλείψεις τροφίμων δεν θα σημειωθούν ποτέ στις δημοκρατικές χώρες, είχε προφητεύσει κάποτε ο Αμάρτυα Σεν. Η δραματική αύξηση των τιμών που παρατηρείται τους τελευταίους μήνες ίσως να τον διαψεύσει.

Oι χώρες που απειλούνται περισσότερο από το «σιωπηλό τσουνάμι», όπως χαρακτηρίστηκε η εκτόξευση των τιμών των τροφίμων στα ύψη, είναι ασφαλώς οι αναπτυσσόμενες. Εκεί, πολλοί τρώνε τη μισή ποσότητα απ΄ ό,τι πριν από ένα χρόνο. Εκατό εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν να βυθιστούν στη φτώχεια. Και, όπως είναι φυσικό, βγαίνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Αλλά το πρόβλημα δεν αφορά μόνο τον Τρίτο Κόσμο. Ήδη, κάποια σούπερ μάρκετ στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν δελτίο στα τρόφιμα. Και στη Γερμανία, οι κτηνοτρόφοι προειδοποιούν ότι θα σταματήσουν να προμηθεύουν τους πολίτες με γάλα επειδή έχει αυξηθεί σημαντικά το κόστος των ζωοτροφών.

Αν τελικά διαψευστεί η προφητεία του Σεν, αυτό θα οφείλεται κυρίως στα λάθη της Δύσης. Το πρώτο από αυτά τα λάθη είναι η έμφαση που δόθηκε στα βιοκαύσιμα. Το ένα τρίτο της αύξησης που γνωρίζει η τιμή του καλαμποκιού (140% από το 2006) αποδίδεται στις επιδοτήσεις της αμερικανικής κυβέρνησης για την παραγωγή αιθανόλης, ώστε να μειωθεί η εξάρτηση της χώρας από το πετρέλαιο. Η ποσότητα όμως του εναλλακτικού αυτού καυσίμου που απαιτείται για να γεμίσει το ντεπόζιτο ενός 4Χ4 ισοδυναμεί με την ετήσια κατανάλωση καλαμποκιού από έναν Μεξικανό!

Το δεύτερο, και ακόμη σημαντικότερο, «λάθος» είναι οι επιδοτήσεις των γεωργικών προϊόντων στην Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, που κατέστρεψαν τις δύο προηγούμενες δεκαετίες τις φτωχές χώρες της Αφρικής και ενός μέρους της Ασίας. Η Κοινή Αγροτική Πολιτική είχε ως αποτέλεσμα να γεμίσουν οι αγορές του Τρίτου Κόσμου με φτηνά δυτικά προϊόντα. Και αυτό οδήγησε με τη σειρά του στον υποδιπλασιασμό των δαπανών για την ανάπτυξη της γεωργίας στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Οι χώρες αυτές εθίστηκαν στα εισαγόμενα προϊόντα- και τώρα πληρώνουν το τίμημα. Σύμφωνα με τον Γάλλο υπουργό Γεωργίας Μισέλ Μπαρ Φαϊνάνσιαλ Τάιμς. Αλλά αυτό είναι μέρος της αλήθειας. Η εισβολή των hedge funds στον τομέα των γεωργικών προϊόντων, και η κερδοσκοπία στην οποία επιδίδονται, έχουν πράγματι επιδεινώσει την κατάσταση και πρέπει να αντιμετωπιστούν με συγκεκριμένα μέτρα. Την ίδια στιγμή, όμως, δεν μπορεί το τείχος των δασμών να μεγαλώνει.

Χώρες που παράγουν ρύζι, όπως η Αίγυπτος, η Ινδία και το Βιετνάμ, έχουν άλλωστε ήδη τη δική τους «ΚΑΠ». Όταν τον περασμένο μήνα οι Φιλιππίνες αναζητούσαν επειγόντως 500.000 τόνους ρύζι, οι χώρες αυτές αποφάσισαν να παγώσουν τις εξαγωγές. Και η τιμή ανέβηκε κατά 30% μέσα σε λίγες ώρες...