Η ολιγαρχία των ταξί

Κι έτσι, εν μέσω γάμων, ταξιδιών και απελπισμένων SΜS, υποβαθμίσαμε την πρώτη μεγάλη πολιτική ήττα του Σαρκοζί. Όπως αποδείχθηκε, τον καμπόσο μπορεί να τον κάνει μονάχα στους μετανάστες και τα παιδιά τους.

Δεν ήταν καν απόφαση. Ήταν μια από τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση του Ζακ Ατταλί για την «απελευθέρωση της ανάπτυξης»: να απελευθερωθούν και οι άδειες των ταξί, που κοστίζουν σήμερα 180.000 ευρώ. Να ανοίξει το επάγγελμα, ώστε να μπορεί να βρίσκει ο Παριζιάνος ταξί όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας. Ο Σαρκοζί εκφράστηκε θετικά για την έκθεση, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες. Και οι ταξιτζήδες βγήκαν στους δρόμους. Επί δύο ημέρες μπλοκάρισαν το κέντρο της πρωτεύουσας. Μ΄ εμάς δεν θα τα βάλεις, διεμήνυσαν στον πρόεδρο, που έτσι κι αλλιώς έχει με άλλα πράγματα να ασχοληθεί. Η μάχη ήταν σύντομη, η συγκεκριμένη διάταξη αποσύρθηκε άρον άρον, η ολιγαρχία των ταξί νίκησε κατά κράτος. Και δεν ήταν η πρώτη φορά.

Το 2002, φρέσκος από την εκλογική του νίκη και με όπλο την υψηλή του δημοτικότητα, ο δήμαρχος του Λονδίνου Κεν Λίβινγκστον αποφάσισε μια ιλιγγιώδη αύξηση του κομίστρου με αντάλλαγμα την έκδοση 40.000 νέων αδειών. Η ταρίφα εκτοξεύτηκε πράγματι στα ύψη, η διαδρομή από το Χήθροου μέχρι το Σίτυ κοστίζει πλέον 140 ευρώ, αλλά οι νέες άδειες που εκδόθηκαν ήταν μόλις 8.000. Η deregulation (απελευθέρωση), όπως και η rupture (ρήξη), έχει και εξαιρέσεις. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρήθηκε τα επόμενα χρόνια και στην Ιταλία. Οι προσπάθειες του δημάρχου Βάλτερ Βελτρόνι (το 2004) και του πρωθυπουργού Ρομάνο Πρόντι (το 2006) να εφαρμόσουν κάποιες μεταρρυθμίσεις στα ταξί εγκαταλείφθηκαν ύστερα από μια σύντομη πολιορκία της πρωτεύουσας.

Πώς εξηγείται αυτή η παντοδυναμία των ταξιτζήδων; «Εργάζονται στην ορατή πλευρά του κόσμου», λέει στην Κοριέρε ντέλα Σέρα ο κοινωνιολόγος Μάρκο Ρεβέλι. «Μεταφέρουν την κυρίαρχη τάξη, κι έτσι οι αγώνες τους έχουν εξ ορισμού μεγαλύτερη απήχηση. Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ένα σύμβολο, οι ιδιοκτήτες ταξί είναι το έμβλημα του μετα-φορντισμού. Η ροή υπερέχει της στασιμότητας, αυτός που κινείται νικά εκείνον που μένει σταματημένος. Όποιος ελέγχει τη ροή και απειλεί να τη σταματήσει έχει το πάνω χέρι. Αντίθετα, όποιος είναι καθηλωμένος στο έδαφος από παραγωγικές λειτουργίες που δεν φαίνονται είναι καταδικασμένος». Η κοινωνική βάση δεν έχει πλέον τόση σημασία. Οι ταξιτζήδες μπορεί να μην είναι συμπαθείς, όπως ήταν για παράδειγμα οι ανθρακωρύχοι στη σύγκρουσή τους με τη Θάτσερ το 1982, αλλά κατορθώνουν να υπερασπιστούν άριστα τα συμφέροντά τους. Είναι οι καλύτεροι εκπρόσωποι του νεοφιλελευθερισμού. Αλλά όταν συγκρουστούν μαζί του βγαίνουν νικητές, αναδεικνύοντας τις αδυναμίες του.

Μόνο ο Ρούντι Τζουλιάνι τόλμησε να τα βάλει μαζί τους, αποφασίζοντας ότι οι άδειες θα βγαίνουν τρεις φορές τον χρόνο σε πλειστηριασμό. Αλλά όπως διαπιστώσαμε με την περιπέτειά του για το χρίσμα, ανήκει κι αυτός στους χαμένους της ιστορίας.