Σάββατο, Ιανουαρίου 20, 2007

Ελαφρυντικά για τον λαθρομετανάστη



Η πρώτη απόφαση που προκάλεσε αίσθηση ήταν ότι ο βιασμός μιας ανήλικης είναι λιγότερο σοβαρός στην περίπτωση που το θύμα είχε ήδη σεξουαλικές σχέσεις. Η δεύτερη, ότι μια εξύβριση - όπως, για παράδειγμα, ο χαρακτηρισμός «βρωμονέγρος» - είναι θεμιτή όταν συνιστά χρήσιμη κοινωνική κριτική. Και αυτή την εβδομάδα, ήλθε μια νέα επίμαχη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ιταλίας: στην περίπτωση που ένας λαθρομετανάστης διαπράττει ένα έγκλημα, ακόμη κι αν το έγκλημα αυτό είναι άγριο, η ποινή του μπορεί να μειωθεί «δεδομένης της κοινωνικής περιθωριοποίησης και της πολιτισμικής καθυστέρησης που συνεπάγεται η κατάστασή του».

Με βάση αυτό το σκεπτικό, απορρίφθηκε η έφεση του εισαγγελέα κατά της αναγνώρισης ελαφρυντικών για τον Ρουμάνο λαθρομετανάστη Μαριάν Νεάγκου, ο οποίος δολοφόνησε το 2003 με ιδιαίτερα ειδεχθή τρόπο τον ομοφυλόφιλο σύντροφό του. Μετά τον φόνο, ο Νεάγκου αφαίρεσε από το σπίτι του θύματος μια τηλεόραση πλάσματος, ένα δακτυλίδι, ένα PC και ένα organizer. Όπως ανέφερε ο εισαγγελέας στην έφεσή του, ο δολοφόνος κατάφερε συντριπτικά πλήγματα στο κρανίο του θύματος, ο οποίος ήταν δεμένος χειροπόδαρα, και στη συνέχεια τον παρατηρούσε επί μία ώρα ενώ ψυχορραγούσε. Το πρωτοβάθμιο δικαστήριο έκρινε ότι η αγριότητα του εγκλήματος μπορεί να δικαιολογηθεί από τη σκληρή ζωή που έκανε ο δολοφόνος λόγω της κατάστασής του. Και το εφετείο συμφώνησε.

Οι αντιδράσεις ήταν άμεσες, και οι περισσότερες αρνητικές. «Μόνο αυτό μας έλειπε: στο εξής, ένας κοινωνικά περιθωριοποιημένος μετανάστης μπορεί να σκοτώνει ελεύθερα», δήλωσε ο πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Ρομπέρτο Καστέλλι, που ανήκει στη Λέγκα του Βορρά. Αλλά και ο Αλί Μπάμπα Φαγέ, υπεύθυνος των Δημοκρατών της Αριστεράς για θέματα μετανάστευσης, μίλησε για «σκανδαλώδες παράδειγμα εσκεμμένου ρατσισμού». Αυτό που καθιστά την απόφαση σκανδαλώδη, είπε στη Στάμπα, είναι ότι εξισώνει τον λαθρομετανάστη με τον εγκληματία. Πράσινο φως για τη δολοφονία ομοφυλοφίλων χαρακτηρίζει την ετυμηγορία του δικαστηρίου ο Βλαντίμιρ Λουξούρια, ο trasgender βουλευτής της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης. Θετικά, «στο όνομα της ευσπλαχνίας προς τέτοιους ανθρώπους», αντέδρασε μονάχα το Βατικανό.

Η απόφαση έχει χωρίς αμφιβολία ενδιαφέρον (το έδειξε και ένα πρόχειρο γκάλοπ στα γραφεία αυτής εδώ της εφημερίδας). Οι «φιλελεύθεροι», με την ευρεία σημασία της λέξης, την καταδικάζουν απερίφραστα. Θα πρέπει βέβαια να απαντήσουν στο εξής ερώτημα: το παρελθόν ενός δολοφόνου, όπως και οι συνθήκες διαβίωσής του, δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο; Οι «πολιτικά ευπρεπείς» και οι κατ' επάγγελμα υποστηρικτές των μεταναστών βλέπουν θετικά σημεία. Θα πρέπει βέβαια να απαντήσουν στο εξής ερώτημα: ένας Έλληνας που σκοτώνει έναν Αλβανό πρέπει να καταδικάζεται πιο αυστηρά από έναν Αλβανό που σκοτώνει έναν Έλληνα;

6 Comments:

At 20/1/07 7:07 μ.μ., Blogger dim said...

Στην προκειμένη περίπτωση το θέμα δεν είναι η εθνικότητα αλλά η κοινωνική κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο θύτης. Το γεγονός ότι είναι μετανάστασης μπορεί να είναι μια απο τις αιτίες της κακής του κατάστασης.
Διαφορετικά σε όλους τους ξένους θα αναγνωρίζονταν ελαφρυντικά πράγμα το οποίο δεν συμβαίνει φυσικά...

Δηλαδή τι θα πει επαγγελματίες υποστηρικτές των μεταναστών;;;

 
At 20/1/07 10:01 μ.μ., Blogger Anastasia Konstantakatou said...

Διαφωνώ με τo ερώτημα στο τέλος του κειμένου, γιατί "παρακάμπτει" την ουσία του ζητήματος παραπέμποντας σε στερεοτυπική /"ελληνική" αντιμέτωπιση του σημαντικού προβλήματος. Και ενώ είναι σαφές ότι το νομικό πλαίσιο κάθε χώρας και η κοινωνικοπολιτική της σύσταση καθορίζουν τις παραμέτρους και εν μέρει την απόδοση της δικαιοσύνης, η ταύτιση του προβλήματος με μια και μόνο έκφανση του είναι εσφαλμένη και δυνητικά μοιραία.

Είναι η "λεπτότητα" του ζητήματος που με ώθησε στον εκτενή σχολιασμό της τελευταίας πρότασης και όχι η παράβλεψη μου της ουσίας του κειμένου. Μόνη διέξοδος για την αποφυγή ακραίων καταστάσεων και την "παρερμήνευση" του νομικού πλαισίου είναι η ευσυνείδητη και πολυπρισματική αντιμέτωπιση της κάθε περίπτωσης. Άλλωστε η "υποκειμενικότητα" του νομικού συστήματος (αλλά και η "απόδοση της διακιοσύνης") προ-απαιτούν την υπευθυνότητα και ωριμότητα των αρμοδίων.

Πίσω από την οποιαδήποτε ορθώς επιχειρηματολογούμενη άποψη/πρόταση υπάρχει μια λογική βάση η οποία οφείλει να αξιολογηθεί ενδελεχώς και υπό διαφορετικές συνθήκες. Τόσο η μονόπλευρη όσο και η "θεωρητική" κρίση μιας τέτοιας άποψης, όπως "τα ελαφρυντικά των μεταναστών", είναι χωρίς αμφιβολία παραπλανητική. Με την ενδεχόμενη εισαγωγή μιας τέτοιας παραμέτρου η πολυπλοκότητα του ζητήματος αυξάνεται όπως επισημαίνει και ο cafegreco - ενδεχομένως προς μια καλύτερη απόδοση της δικαιοσύνης. Από την άλλη κανείς οφείλει να κοιτάξει κατά πόσον το υπάρχον σύστημα διασφαλίζει επαρκώς τα δικαιωματα του μετανάστη/εναγομενου, πράγμα που μπορεί να συμβαίνει ήδη.

Ενώ κλίνω να απορρίψω όποια πρόταση βασίζεται σε "εθνικούς" ή "τριτογενείς" παράγοντες, δεν μπορώ να εκφέρω γνώμη για τη συγκεκριμένη νομική πρωτοβουλία αλλά αναγνωρίζω τόσο τα θετικά όσο και τα αρνητικά που μπορεί να επιφέρει. Πιο σημαντικό από το αν υπαρξει ή όχι μια τετοια νομική ρύθμιση είναι η εξασφάλιση της δίκαιης αντιμετώπισης όλων και ιδιατέρως των "ευπαθών ομάδων". Όπως εξίσου σημαντική είναι και η επανεξέταση της γενικότερη αντιμετώπιση των μεταναστών, πριν τα δικαστήρια - ένα κεφαλαίο που σίγουρα οφείλει να μας απασχολήσει, ιδιαιτέρως στην Ελλάδα.

 
At 20/1/07 11:02 μ.μ., Blogger Jason said...

Πραγματικά πολύ ενδιαφέρον.

Νομίζω πως ο ασφαλέστερος δρόμος προς την αφομοίωση των μεταναστών και παράλληλα η δικαιότερη σχετική στάση είναι να μην τους αντιμετωπίζουμε ως μετανάστες.
Όσο χωρίζουμε τους ανθρώπους σε κατηγορίες, τόσο δημιουργούμε μειονότητες και περιθωριοποιούμε περισσότερο.
Όσο δίνουμε ελαφρυντικά σε μετανάστες, τόσο δείχνουμε και επισήμως ανοχή σε στο έγκλημα.
Βία γεννάμε.

Το σωστό είναι να κατηγοριοποιείς τα εγκλήματα, όχι τους ανθρώπους.
Ένα ρατσιστικό έγκλημα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ρατσιστικό έγκλημα, ενώ ένα έγλημα πάθους πρέπει να αντιμετωπίζεται ως έγκλημα πάθους.
Όλα τα ρατσιστικά εγκλήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ρατσιστικά εγκλήματα.
Αν Έλληνας σκοτώσει Αλβανό επειδή είναι Αλβανός, αυτό είναι ένα ρατσιστικό έγκλημα και είναι πού σοβαρό. Αν Αλβανός σκοτώσει Έλληνα επειδή είναι Έλληνας, αυτό είναι επίσης ένα ρατσιστικό έγκλημα και είναι εξίσου σοβαρό.
Αν Έλληνας σκοτώσει Αλβανό (και αντιστρόφως) για άσχετο λόγο, θα είναι λάθος να λάβουμε υπόψη μας τις εθνικότητες.

Αλλά με το να κατηγοριοποιούμε τους περιθωριοποιημένους μπαίνουμε σε έναν κακό δρόμο - μην καταντήσουμε στο τέλος να διαχωρίζουμε και κοινωνικές τάξεις.

 
At 21/1/07 10:03 μ.μ., Blogger Μαύρο πρόβατο said...

Ψύλλοι στ'άχυρα...
Νομίζω πάντως οτι το Βατικανό είναι πιό έμπειρο (και a fortiori, έγκυρο)σε τέτοιου είδους "προβλήματα".

 
At 23/1/07 6:27 π.μ., Blogger Μαύρος Γάτος said...

Δε ξέρω αν αυτό με κατατάσσει στους φιλελεύθερους, αλλά με το δεδομένο ότι ο Νόμος έχει δημιουργηθεί για να παράγει κοινωνικό έργο αλλά για να μπορούν τα ανθρώπινα Θηρία να συνυπάρχουν σε μιά κοινωνία χωρίς να αλληλοσπαράζονται, δεν θεωρώ ότι στέκουν τέτοιου είδους ελαφρυντικά. Και δεν μιλώ για την εθνικότητα, νομίζω πως το άρθρο σου Μιχάλη είναι κάπως αποπροσανατολιστικό. Δεν τίθεται θέμα Ρουμάνος σκοτώνει Ιταλό" ή "Αλβανός σκοτώνει ¨Ελληνα" και το αντίστροφο. Τίθεται θέμα πολιτισμικής στάθμης του θύτη. Και ΔΕΝ θεωρώ ελαφρυντικό την χαμηλή πολιτιστική στάθμη. Γιατί οι όμοιες συνθήκες παράγουν πολύ συχνά ΠΟΛΥ ανόμοια αποτελέσματα... γιατί τον πιό βασικό ρόλο τον παίζει η ιδιοσυγκρασία του ανθρώπου. ¨Ετσι έχω καταλήξει να πιστεύω.

 
At 23/1/07 9:46 π.μ., Blogger proinos said...

Το θέμα είναι επίκαιρο και ενδιαφέρον.

Θα ήθελα όμως να σταθώ στην ιδιαίτερη στάση ψύχραιμης απόστασης που κρατάτε στο γραπτό σας από το θέμα (και όχι μόνον σε αυτό το post), κάτι που βοηθά στην εκατέρωθεν παράθεση εποικοδομητικών επιχειρημάτων και την αποφυγή χουλιγκανικού κλίματος ή έστω παρέλασης φανατικών και αστήρικτων ιδεογνωμών...

Σας ευχαριστούμε

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home