H Aνίκο, η Mαρία και η Kίκι

Τι κοινό έχουν ένας ιμάμης, μια λεσβία, μια μουσουλμάνα, ένας τυφλός, μια Δανέζα, μια Τσιγγάνα και μια δημοσιογράφος; Ανήκουν σε κατηγορίες ανθρώπων τις οποίες ο υπόλοιπος πληθυσμός αντιμετωπίζει με προκατάληψη. Τουλάχιστον στη Σουηδία.

Έξω από τη δημοτική βιβλιοθήκη του Μάλμε, στη Νότια Σουηδία, η βιβλιοθηκάριος Ούλα Μπρόχεντ κάνει τις τελευταίες μέρες μια ανήθικη πρόταση στους περαστικούς: «Αυτή τη στιγμή έχουμε μια λεσβία κι έναν ιμάμη, ποιος τους θέλει;». Ο ιμάμης αποδεικνύεται ιδιαίτερα δημοφιλής. Ο Αγιούντ Τσιμπλί, από το τοπικό τζαμί, εξηγούσε έτσι τις προάλλες σε μια γυναίκα ότι έχει το δικαίωμα να επισκεφθεί το τζαμί, πως στις μουσουλμάνες δεν απαγορεύεται να δουλεύουν και ότι η αυστηρή εκπαίδευση των κοριτσιών δεν αποτελεί απαίτηση του ισλάμ. Πολλοί ζητούν όμως να «δανειστούν» και την Ανίκο, την Τσιγγάνα. «Οι Ρομ της Σουηδίας είναι μια ενιαία ομάδα ή όχι;» τη ρώτησε μια νεαρή επιχειρηματίας, η Ελένα Λέβγκρεν, στο 45λεπτό τετ-α-τετ που είχε μαζί της. «Είμαστε πάνω από 70 ομάδες, με ισάριθμες διαλέκτους, πολλές από τις οποίες δεν τις καταλαβαίνω» απάντησε εκείνη. «Έχουμε όμως όλοι δύο κοινά σημεία: τον σεβασμό της ψυχής των νεκρών και την καθαριότητα, τόσο της ψυχής όσο και του σώματος».

Στόχος των συναντήσεων αυτών είναι να απαλλαγεί ο πληθυσμός από τα κλισέ και τις προκαταλήψεις για ορισμένες κατηγορίες ανθρώπων. «Δανείσου μια προκατάληψη και απαλλάξου απ' αυτήν», γράφει ένα μεγάλο πανό που έχει αναρτηθεί έξω από τη βιβλιοθήκη. Ποιες είναι αυτές οι προκαταλήψεις; Όπως αναφέρεται σε σχετικό κατάλογο, ένας ιμάμης είναι κατά τους Σουηδούς «δογματικός και μισογύνης». Οι άνθρωποι που ταξιδεύουν συχνά είναι «τεμπέληδες και αναξιόπιστοι». Οι Δανοί, και κυρίως οι Δανέζες, «διακρίνονται για τον ρατσισμό τους και τον εθισμό τους στο τσιγάρο». Για τους συναδέλφους δεν μαθαίνουμε τι άποψη έχουν οι Σουηδοί. Να υπάρχει άραγε τοπική εκδοχή του «αλήτες, ρουφιάνοι, δημοσιογράφοι;»

Αρχικά, εξηγεί η βιβλιοθηκάριος στη Λιμπερασιόν, ο κόσμος είναι επιφυλακτικός. Σιγά σιγά, όμως, οι γλώσσες λύνονται. Και, ω του θαύματος, τα κλισέ καταρρέουν. «Πίστευα ότι οι Ρομ είναι κλέφτες, που ζουν απομονωμένοι, με τους δικούς τους κανόνες. Τώρα καταλαβαίνω ότι για να επιβιώσουν ως ομάδα, χρειάζονται πολύ αυστηροί εσωτερικοί κανόνες» τονίζει η Ελένα Λέβγκρεν. Δεν λείπουν και τα παράπονα. «Πολιτικό γιατί δεν έχετε;» ρωτάει ένας περαστικός, ενώ ένας άλλος προτείνει να λάβει μέρος στο πείραμα κι ένας Σουηδός: «Στη δουλειά μου μιλάω συχνά με μετανάστες που δεν έχουν ποτέ την ευκαιρία να γνωρίσουν Σουηδούς».

H Μαρία, η δημοσιογράφος, ίδρωσε μέχρι να πείσει τον συνομιλητή της ότι δεν παίρνει πριμ όταν δίνει μια καλή είδηση. H Κίκι, η λεσβία, κρυβόταν επί 25 χρόνια και δεν ξέρει αν η απόφασή της να αποκαλυφθεί θα της κάνει καλό. H βιβλιοθήκη αναζητεί τώρα τους επόμενους «παίκτες»: έναν ναζί, έναν εγκληματία, έναν σατανιστή, μια ακραία φεμινίστρια...