Γίνονται και κάποια ατυχήµατα

Σε ένα συνέδριο που έγινε πριν από µερικά χρόνια, ο Μπιλ Γκέιτς εξήρε επί µακρόν τις τεχνολογικές προόδους που έγιναν στη διάρκεια του 20ού αιώνα και άλλαξαν ριζικά τη ζωή των ανθρώπων. «Και ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος;», τον ρώτησε κάποιος. Ο ιδρυτής της Microsoft δίστασε λίγο, και απάντησε: «Εγιναν ασφαλώς και κάποια ατυχήµατα».

Το επεισόδιο το θυµήθηκε ο Γκίντεον Ράχµαν των Φαϊνάνσιαλ Τάιµς µε αφορµή µια κουβέντα που είχε πρόσφατα µε έναν παλιό του φίλο από την εποχή που δούλευε στον Εκόνοµιστ. «Γιατί οι στήλες σου είναι τόσο καταθλιπτικές;», τον ρώτησε εκείνος. Γιατί; Θέλει και ρώτηµα; Ολα χάλια πάνε. ∆εν είναι µόνο οι πόλεµοι, οι σεισµοί, οι πυρηνικές καταστροφές. Ο δυτικός κόσµος αντιµετωπίζει σοβαρά οικονοµικά και πολιτικά προβλήµατα, η κρίση χρέους της ευρωζώνης απειλεί το µέλλον του ευρώ, οι Ηνωµένες Πολιτείες δεν µπορούν να ελέγξουν το δηµοσιονοµικό τους έλλειµµα και η επιδείνωση των σχέσεών τους µε την Κίνα καθιστά όλο και δυσκολότερη τη συναινετική λύση των µεγάλων παγκόσµιων προβληµάτων. Η ροή πολιτικής και οικονοµικής εξουσίας από τη ∆ύση προς την Ανατολή µόνο ανησυχία µπορεί να προκαλέσει. Ή µήπως όχι;

Πολλοί είναι εκείνοι που λένε «ίσως όχι». Που βλέπουν δηλαδή από µια θετική πλευρά την εξέλιξη του πλανήτη. Και θεωρούν, όπως ο Γκέιτς, ότι οι πόλεµοι αποτελούν ατυχήµατα, παρενθέσεις. Ενας άλλος πρώην δηµοσιογράφος του Εκόνοµιστ , ο Ματ Ρίντλεϊ, γράφει στο βιβλίο του Ο Αισιόδοξος Ορθολογιστής: «Από το 1875 ώς το 1925, ενώ το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων εκτοξευόταν σε δυσθεώρητα ύψη, οι διανοούµενοι το µόνο που έβλεπαν ήταν παρακµή, αποσύνθεση και καταστροφή». Ο συγγραφέας παραθέτει διάφορα διασκεδαστικά παραδείγµατα που δείχνουν πόσο µίζεροι ήταν εκείνοι οι διανοούµενοι. Ξεχνά βέβαια µια λεπτοµέρεια: ότι στο διάστηµα που επικαλείται σηµειώθηκε ο Α’ Παγκόσµιος Πόλεµος και τέθηκαν οι βάσεις για την Υφεση του 1929. Αλλά είπαµε, αυτά είναι ατυχήµατα.

Μίζερος θα µπορούσε από την άποψη αυτή να χαρακτηριστεί και ο Τζορτζ Οργουελ, αφού προέβλεπε στο 1984 ότι η σύγχρονη τεχνολογία θα χρησιµοποιούνταν για την υποδούλωση των ανθρώπων. Σήµερα ξέρουµε, αντίθετα, ότι τα κινητά τηλέφωνα και το Internet ισχυροποιούν τους πολίτες και απειλούν τους δικτάτορες. Η αδιάκοπη βελτίωση του ανθρωπίνου είδους οφείλεται σε µεγάλο µέρος στις προόδους της τεχνολογίας, γράφει ο Ρίντλεϊ. «Κάποιος, κάπου, παίζει µε κάποιο software, δοκιµάζει ένα καινούργιο υλικό ή µεταφέρει ένα γονίδιο που θα κάνει τη ζωή σας και τη ζωή µου ευκολότερη».

Τι συµπέρασµα να βγάλουµε; Μπορεί άραγε η πίστη στην τεχνολογία να µας κάνει να ξεπεράσουµε την κατάθλιψη από τον καθηµερινό µας βοµβαρδισµό µε κακές ειδήσεις για την ελληνική οικονοµία; Μακροπρόθεσµα, ίσως ναι. Μόνο που, όπως έλεγε ο Κέινς, µακροπρόθεσµα θα είµαστε όλοι νεκροί.