Γιατί χάνει η Αριστερά

Κάτι οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσµο, κάτι ο τροµακτικός σεισµός στην Ιαπωνία, και δεν ασχοληθήκαµε µε µια σηµαντική οµιλία που εκφώνησε την περασµένη Τρίτη στο LSE ο Ντέιβιντ Μίλιµπαντ, γιος του µαρξιστή θεωρητικού Ραλφ Μίλιµπαντ και αδελφός του ηγέτη του Εργατικού Κόµµατος. Το θέµα της είναι για πολλούς πεζό και για λιγότερους – όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγµατα – συναρπαστικό: γιατί η Αριστερά χάνει έδαφος στην Ευρώπη. Πώς εξηγείται ότι, για πρώτη φορά µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο, έξι χώρες που αντιπροσωπεύουν τον ιστορικό πυρήνα της σοσιαλδηµοκρατίας – Βρετανία, Γερµανία, Γαλλία, Ολλανδία, Ιταλία και Σουηδία – έχουν σήµερα κεντροδεξιές κυβερνήσεις.

Η άποψη του Μίλιµπαντ είναι ότι τα κόµµατα της Αριστεράς χάνουν τρεις βασικές οµάδες ευρωπαίων ψηφοφόρων. Η πρώτη αποτελείται από ανθρώπους που απασχολούνται σε επισφαλείς εργασίες και αισθάνονται να απειλούνται από τους µετανάστες. Η δεύτερη αποτελείται από ψηφοφόρους µεσαίου εισοδήµατος που ζουν σχετικά άνετα και φοβούνται ότι θα πληγούν από την καθιέρωση πιο γενναιόδωρων συστηµάτων κοινωνικής πρόνοιας. Στην τρίτη οµάδα, τέλος, ανήκουν ψηφοφόροι της µεσαίας τάξης, µάλλον νεαρής ηλικίας, που απορρίπτουν τους συµβιβασµούς της πολιτικής και καταφεύγουν στα άκρα. Την τελευταία δεκαετία, η Κεντροδεξιά έχει κατορθώσει να φαίνεται ελκυστικότερη στις δύο πρώτες οµάδες, που από αριθµητική άποψη είναι µεγαλύτερες από την τρίτη.

Ενας φυσικός θα έλεγε ότι αυτή η πορεία είναι φυσιολογική. Οι νόµοι της φυσικής λένε ότι ο χρόνος κινείται αναπόδραστα από το παρελθόν προς το µέλλον κι από την τάξη προς την αταξία. Η εντροπία, δηλαδή η χαλάρωση των δεσµών, στο τέλος θα νικήσει. Το να προσπαθεί λοιπόν κανείς να ξανακτίσει το παρελθόν είναι εξίσου ουτοπικό µε το να θέλει να γυρίσει το ρολόι πίσω. Αλλά η πολιτική δεν είναι φυσική. Τα ανθρώπινα όντα δεν είναι κόκκοι άµµου που σχηµατίζουν έναν πύργο καταδικασµένο κάποια στιγµή να καταρρεύσει µε ένα φύσηµα του ανέµου. Προσαρµόζονται. Αλλάζουν. Αν λοιπόν κάποιος δεν είναι φυσικός αλλά σοσιαλδηµοκράτης και θέλει να καταπολεµήσει την εκλογική εντροπία, δεν πρέπει να αφήνει να τον παρασύρει η νοσταλγία ούτε µια συγκυριακή εκλογική νίκη. Πρέπει να προσπαθήσει να ξανακερδίσει τους ψηφοφόρους που έχασε.

Η πρόσφατη νίκη των γερµανών σοσιαλδηµοκρατών στο Αµβούργο (από 34% το 2008 σε 48%) δεν ήλθε από τα αριστερά, αλλά από το κέντρο, παρατηρεί ο Μάρτιν Κετλ στην «Γκάρντιαν». Η πολιτική του Ολαφ Σολτς κέρδισε τρεις φορές περισσότερους ψηφοφόρους της Κεντροδεξιάς απ’ όσους της Αριστεράς, των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων. Κι αυτό οφείλεται στις µεταρρυθµίσεις που έχει κάνει, Την ίδια ώρα, σε εθνικό επίπεδο, το πολύ πιο δυσκίνητο SPD έχει «κολλήσει» στο 26%. Για να επιστρέψει στην εξουσία, δεν αρκεί λοιπόν να ποντάρει στη φθορά των αντιπάλων του. Πρέπει να βρει έναν τρόπο να ξαναγίνει ελκυστικό στα δέκα εκατοµµύρια των ψηφοφόρων που το εγκατέλειψαν την τελευταία δεκαετία.