Δευτέρα, Νοεμβρίου 02, 2009

Μια μέρα θα το φορολογήσουν





«Καλό, αλλά σε τι χρησιμεύει;» ρώτησε μια μέρα ο Γλάδστων τον Μάικλ Φάραντεϊ, αναφερόμενος στις έρευνες του τελευταίου για τον ηλεκτρομαγνητισμό. Κι εκείνος απάντησε στον τότε υπουργό Οικονομικών: «Μια μέρα, κύριε, θα το φορολογήσετε».

Το επεισόδιο αυτό θυμίζει ο Μάικλ Γκριν, σχολιάζοντας πρόσφατη σύσταση του βρετανικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας να συνδέεται η χρηματοδότηση της έρευνας με τη συμβολή της στην ανάπτυξη της βρετανικής οικονομίας. Ο 63χρονος Γκριν είναι από σήμερα ο νέος καθηγητής της περίφημης Λουκασιανής έδρας μαθηματικών του Κέιμπριτζ, την οποία ώς τώρα κατείχε ο Στίβεν Χόκινγκ. Και από τη θέση αυτή θα υποστηρίξει με ακόμη μεγαλύτερη θέρμη τη θεωρία που έχει αναπτύξει μαζί με τον Τζον Σβαρτς σε μια προσπάθεια να δώσουν απάντηση στα μυστήρια της ζωής. Μια θεωρία που θέλει να συμφιλιώσει την κβαντομηχανική με τη σχετικότητα, υποστηρίζοντας ότι όλα τα θεμελιώδη σωματίδια στο εσωτερικό των ατόμων είναι μικροσκοπικές χορδές ενέργειας που πάλλονται σε ένα περιβάλλον 10 ή 11 διαστάσεων. Τη θεωρία των χορδών.

Ο Γκριν είχε παρομοιάσει κάποτε το σύμπαν με μια συμφωνία ή ένα τραγούδι, αφού και τα δύο είναι φτιαγμένα από νότες που παράγονται από παλλόμενες χορδές. Σήμερα χρειάζεται όμως πιο χειροπιαστά επιχειρήματα για να απαντήσει στους επικριτές του. Η θεωρία των χορδών, λέει σε συνέντευξή του στην Γκάρντιαν, δεν είναι κάτι που μια μέρα θα δοκιμαστεί και είτε θα επαληθευτεί είτε θα απορριφθεί. Το πιο συναρπαστικό της γνώρισμα είναι ότι υπεισέρχεται σε άλλους τομείς της γνώσης. Προσφέρει, για παράδειγμα, μια εξήγηση της ακτινοβολίας από τις μαύρες τρύπες, η οποία φαινομενικά αντιβαίνει στους νόμους της κβαντοφυσικής. Επιτρέπει την καλύτερη κατανόηση των υπεραγωγών υψηλής θερμοκρασίας, που όταν παραχθούν μαζικά θα οδηγήσουν στην πολύ φτηνή μεταφορά ενέργειας. Αν το κριτήριο του οικονομικού οφέλους κυριαρχούσε στην επιστημονική έρευνα, η μαγνητική τομογραφία δεν θα είχε δει ποτέ το φως.

Δεύτερο παιδί ενός Πολωνού πολιτικού μηχανικού και μιας αρχιτεκτόνισσας από το Τελ Αβίβ που γνωρίστηκαν στο Παρίσι και έφυγαν για το Λονδίνο πριν ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, ο Γκριν άρχισε να ενδιαφέρεται για τη φυσική των σωματιδίων στα 13 του, χάρις σ΄ ένα χαρισματικό δάσκαλο. Η ενασχόλησή του με 11 διαστάσεις δεν του προκαλεί δέος; Και το δέος αυτό τον κάνει πιο θρήσκο ή πιο μηδενιστή; «Δεν πιστεύω στον Θεό, αν και ζηλεύω τους ανθρώπους που πιστεύουν γιατί η πίστη τούς παρέχει ασφάλεια. Μ΄ ενοχλούν όμως και οι φανατικοί άθεοι, γιατί απορρίπτουν την ποίηση και ισχυρίζονται ότι μπορούμε να καταλάβουμε τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της αγάπης».

Κι εκείνος, όταν διαβάζει την εννιάχρονη κόρη του ή της κάνει μαθήματα πιάνου, αισθάνεται ένα δέος που καμιά θεωρία, καμιά εξίσωση, δεν μπορεί να το εξηγήσει.

5 Comments:

At 2/11/09 2:16 μ.μ., Blogger Prokopis Doukas said...

Ωραίο κείμενο, Μιχάλη... Πολύ ωραίο :-)

 
At 2/11/09 8:20 μ.μ., Blogger sissa ben dahir said...

χαίρομαι όταν καταπιάνεσαι και με τέτοια θέματα και μάλιστα τα δίνεις με σωστές ισορροπίες ως γενικού ενδιαφέροντος άρθρα.

Είδα κι εγώ με έκπληξη στον Guardian, τον M.G να λέει ότι η θεωρία των χορδών δεν είναι κάτι που μια μέρα θα δοκιμαστεί και είτε θα επαληθευτεί είτε θα απορριφθεί.
Αυτό όμως το τεστ, που οδηγεί είτε σε προσωρινή αποδοχή, είτε σε οριστική απόρριψη, το υφίσταται κάθε επιστημονική θεωρία. Τι ήθελε άραγε να πει ο ποιητής;

Αν και δεν με συμφέρει προσωπικά, πιστεύω κι εγώ ότι τα διάφορα πανεπιστήμια και ινστιτούτα δεν πρέπει να ενισχύουν μονόπλευρα τη θεωρητική έρευνα εις βάρος της πειραματικής. Η τεχνολογική καινοτομία έχει πολύ μεγαλύτερη πιθανότητα να προέλθει από το πείραμα.
Η θεωρία υπερχορδών όπως και ο αντίπαλός της, η θεωρία της κβαντικής βαρύτητας βρόχων, είναι τόσο μακριά ακόμα από το να κάνουν προβλέψεις που να μπορούν να τεσταριστούν ώστε είναι καλύτερα να ρίξουμε λεφτά σε τομείς πιο κοντινούς και πιο άμεσα ελέγξιμους.

 
At 2/11/09 8:45 μ.μ., Blogger Μιχάλης Μητσός said...

Ευχαριστώ και τους δυο σας. Μ'άρεσε και μένα πολύ αυτό το θέμα, θα ήθελα να τον γνώριζα αυτόν τον τύπο, αλλά φυσικά αυτό δεν θα συμβεί ποτέ.
Εχεις δίκιο σε αυτό που επισημαίνεις, (αινιγματικέ) sbd. Κι εγώ το αναρωτήθηκα. Οσο για τα λεφτά, δεν τα ρίχνουμε εμείς, οπότε τι σε νοιάζει;

 
At 2/11/09 9:59 μ.μ., Blogger sissa ben dahir said...

Ένας άλλος Green, ο Brian που είναι επίσης αστέρι στον ίδιο χώρο των υπερχορδών, σε μια δημοφιλή διάλεξη στα πλαίσια των TED Talks, για όσους θα ήθελαν να μάθουν λίγα περισσότερα.
http://www.youtube.com/watch?v=YtdE662eY_M

 
At 3/11/09 6:54 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Νιντλες του σεη πως η διαμάχη μεταξύ της θεωρίας των υπερχορδών της θεωρίας της κβαντικής βαρύτητας βρόχων είναι το αγαπημένο μπατλφηλντ του Σέλντον και της Λέσλυ

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home