Κόσοβο ντεκαφεϊνέ

Θέλουμε να αποκτήσουμε όλα τα δυνατά προϊόντα, απαλλαγμένα όμως από την τοξική τους ουσία: αυτό είναι, σύμφωνα με τον Σλοβένο φιλόσοφο Σλαβόι Ζίζεκ, το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα του σύγχρονου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού. Έχουμε καφέ χωρίς καφεΐνη, ζάχαρη χωρίς ζάχαρη, κόκα-κόλα λάιτ και μπίρα χωρίς αλκοόλ. Με την ίδια λογική, θέλουμε και ένα Κόσοβο ανεξάρτητο μεν, αλλά ντεκαφεϊνέ. Όσο οι Αλβανοί ήταν τα θύματα της επιθετικότητας των γειτόνων τους, όσο ήταν παθητικοί και αποπολιτικοποιημένοι, η Δύση τούς υποστήριζε και τους συμπαραστεκόταν. Μόλις όμως τόλμησαν να περάσουν τα σύνορα της χώρας τους, χαρακτηρίστηκαν προβληματικοί μετανάστες. Μόλις αποφάσισαν να πάρουν τις τύχες τους στα χέρια τους, κατηγορήθηκαν αμέσως για εθνικισμό, ισλαμικό φονταμενταλισμό και διάφορους άλλους εγκληματικούς-ισμούς.

Ο Ζίζεκ δεν κατηγορεί τους Κοσοβάρους για τον έντονο φιλοαμερικανισμό τους. «Δεν ανήκω στους υποκριτές και κλαψιάρηδες αριστερούς που σας προσάπτουν ότι πουληθήκατε στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό», λέει σε συνέντευξή του στο Βαλκανικό Ερευνητικό Πληροφοριακό Δίκτυο (ΒΙRΝ). Όταν κάποιος είναι βυθισμένος στην καταστροφή μέχρι τον λαιμό, κι όταν βλέπει την ευρωπαϊκή Αριστερά να απουσιάζει, πιάνεται από το χέρι και του διαβόλου ακόμα αν πιστεύει ότι θα τον βοηθήσει να σταθεί στα πόδια του. Υπάρχει όμως για όλα ένα τίμημα. Αρκεί μια ματιά στον χάρτη για να αντιληφθεί κανείς ότι το Κόσοβο βρίσκεται υπό πολύ στενό έλεγχο και έχει ελάχιστα περιθώρια κινήσεων. Ένας τέτοιος γεωπολιτικός αστερισμός, όμως, δεν αποτελεί την καλύτερη βάση για την επίτευξη μιας μακροπρόθεσμης σταθερότητας.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν; Να ενωθεί, ας πούμε, το Κόσοβο με την Αλβανία; Ο Ζίζεκ δεν φτάνει μέχρι αυτό το σημείο. Θα μπορούσαν όμως οι ηγέτες του Κοσόβου να ανοίξουν τα σύνορα με την Αλβανία- οι Δυτικοί λατρεύουν τα ανοιχτά σύνορα! Θα μπορούσε, επίσης, να γίνουν κάποιες μικρές ανταλλαγές εδαφών: να δώσει το Κόσοβο ένα κομμάτι της Μιτροβίτσα στη Σερβία με αντάλλαγμα ένα τμήμα της Νοτιοδυτικής Σερβίας όπου οι Αλβανοί αποτελούν πλειοψηφία. Χρειάζεται βέβαια μια διεθνής βοήθεια για την αποτροπή των εκρήξεων. Πάνω απ΄ όλα, όμως, θα πρέπει οι Κοσοβάροι να πάψουν να επιζητούν βραχυπρόθεσμα κέρδη. Ο πρωθυπουργός Χασίμ Θάτσι έχει παρομοιάσει τη χώρα του με ένα παιδί που μεγαλώνει. Ας προσέξει λοιπόν να μη γίνει το παιδί στα είκοσί του παχύσαρκο! Το καλύτερο που μπορεί να κάνει το Κόσοβο, κι ας φαίνεται λίγο αντιδραστικό, είναι να συγκροτήσει έναν ισχυρό κρατικό μηχανισμό. Σοβαρά υπουργεία, αξιόλογους δημοσίους υπαλλήλους. Με άλλα λόγια, πρέπει να οικοδομήσει αυτό ακριβώς που όλοι οι διαφωνούντες φοβόντουσαν και κατήγγελλαν στην κομμουνιστική εποχή: μια ισχυρή κρατική γραφειοκρατία.