Ο σιισμός θα σώσει το Ισλάμ

Ο ισλαμισμός είναι καταδικασμένος από την παγκοσμιοποίηση. Και παρά τα φαινόμενα, η χώρα όπου θα γίνει η σύνθεση ανάμεσα στο Ισλάμ και τη δημοκρατία είναι το Ιράν.

Το περασμένο Σάββατο, ιστοσελίδες της ιρανικής αντιπολίτευσης δημοσίευσαν μια 11σέλιδη ανώνυμη επιστολή ιερωμένων που χαρακτηρίζουν δικτάτορα τον θρησκευτικό ηγέτη αγιατολάχ Χαμενεΐ και ζητούν την απομάκρυνσή του. Είχαν προηγηθεί ανάλογες καταγγελίες μιας ομάδας πρώην βουλευτών, ενώ οι αρχές δεν προλαβαίνουν να σβήνουν το σύνθημα «Θάνατος στον Χαμενεΐ!» που εμφανίζεται όλο και συχνότερα στους τοίχους της Τεχεράνης. Όπως επισημαίνουν οι Νιου Γιορκ Τάιμς, όλες αυτές οι εκδηλώσεις δεν συνιστούν ευθεία απειλή προς το πρόσωπο του Χαμενεΐ, ο οποίος έχει μαζί του τις δυνάμεις ασφαλείας και το μεγαλύτερο μέρος της πολιτικής ελίτ. Το βέβαιο είναι όμως ότι πέφτει ένα ισχυρό ταμπού. Από τότε που ο θρησκευτικός ηγέτης «ευλόγησε» τη νίκη του Αχμαντινεζάντ, δίνοντας ουσιαστικά το πράσινο φως για τη συντριβή των διαδηλώσεων, ένα μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης έχασε την εμπιστοσύνη του απέναντί του.

Πόσο θα αντέξει ακόμη το αντιδραστικό και κατασταλτικό Ισλάμ απέναντι στη μαχητική νεολαία της χώρας που λαχταρά να γευτεί κι αυτή τους καρπούς της παγκοσμιοποίησης; Όχι πολύ, απαντά στο περιοδικό Le Ρoint ο Γάλλος θεολόγος ΖανΦρανσουά Κολοζιμό, συγγραφέας του βιβλίου «Το περσικό παράδοξο» (Εκδ. Fayard). Βραχυπρόθεσμα, το καθεστώς μπορεί να επιβιώσει με τη μορφή μιας ισλαμικής δικτατορίας. Μακροπρόθεσμα, όμως, έχει αποδειχθεί ότι δημοκρατία και ισλαμικός νόμος δεν συμβιβάζονται. Στο Ιράν υπάρχουν αυτή τη στιγμή 1,6 εκατομμύρια μπλόγκερ. Ο ιρανικός κινηματογράφος ανθεί. Τα τζαμιά είναι σχετικά άδεια, και για να προσελκύσουν τους νέους οι αρχές εγκαθιστούν εκεί πολιτιστικά κέντρα. Το πραγματικό δίλημμα σήμερα δεν είναι «Αχμαντινεζάντ ή Μουσαβί», αλλά «σκοταδισμός ή δημοκρατία».

Λόγω της ιστορίας και του πολιτισμού του, το Ιράν θα μπορούσε να είναι πρωτοπόρος στη χειραφέτηση του μουσουλμανικού κόσμου. Αντ΄ αυτού, έγινε το ρυμουλκό του φονταμενταλισμού. Παρά ταύτα- σημειώνει ο Κολοζιμό- η σωτηρία του Ισλάμ περνά μοιραία από τον σιισμό. Ο τελευταίος στηρίζεται σε μερικές βασικές αρχές που δεν συναντώνται στον σουνιτικό κόσμο: μια ανοιχτή ανάγνωση των ιερών κειμένων, μια σύγχρονη προσέγγιση της Ιστορίας, μια θετική αξιολόγηση της τέχνης, της φιλοσοφίας και του ρόλου της γυναίκας. Η σχέση του με το διαφορετικό είναι πολύ πιο σύνθετη και γόνιμη από αυτή που παρατηρείται στον αραβικό κόσμο. Ο αγιατολάχ Χομεϊνί, που εφηύρε τον σιιτικό ισλαμισμό, ήταν περισσότερο ένας ισλαμιστής παρά ένας σιίτης ηγέτης. Πολλοί σιίτες ιερωμένοι απορρίπτουν τη σύγχυση ανάμεσα στην κοσμική και τη θεϊκή εξουσία. Και οι φιλοσοφικές και λογοτεχνικές τους γνώσεις αποκαλύπτουν το βαθύ χάσμα που τους χωρίζει από τους Αδελφούς Μουσουλμάνους της Αιγύπτου ή τους Παλαιστινίους της Χαμάς...