Άνθρακες ο θησαυρός

Είκοσι χρόνια ερευνών. Δεκατρία χρόνια εμπορικής εκμετάλλευσης. Και τα αποτελέσματα; Στην καλύτερη περίπτωση αδιάφορα και στη χειρότερη αρνητικά.

Oι αγρότες τριών επαρχιών της Νότιας Αφρικής δοκίμασαν πριν από λίγες ημέρες μια δυσάρεστη έκπληξη: τα χωράφια όπου είχαν φυτέψει γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι της Μonsanto ήταν χέρσα. Το φαινόμενο εκτεινόταν σε 820.000 στρέμματα, όπου είχαν φυτέψει τρεις ποικιλίες καλαμποκιού. Τα φυτά έχαιραν άκρας υγείας: ούτε παραμορφώσεις ούτε αρρώστιες ή παράσιτα. Απλώς δεν παρήγαν καρπούς. «Ίσως να φταίνε οι μετεωρολογικές συνθήκες ή κάποιες αγρονομικές πρακτικές», σημειώνει στο επίσημο blog της εταιρείας ο Κόμπους Λίντεκε, διευθυντής του αφρικανικού τμήματος της Μonsanto για τη Νότια Αφρική. «Στη συγκεκριμένη περίπτωση, μπορεί να έπαιξαν ρόλο και οι μέθοδοι παραγωγής». Η εταιρεία διαβεβαιώνει πάντως ότι όλοι οι αγρότες που επλήγησαν θα αποζημιωθούν σε διάστημα δύο μηνών.

Για τη Μαρί-Μονίκ Ρομπέν, δημιουργό του ντοκιμαντέρ «Ο κόσμος σύμφωνα με τη Μonsanto», οι εξηγήσεις αυτές είναι γελοίες. Δεν μπορεί ένα λάθος στη διαδικασία της γονιμοποίησης να πλήττει τρεις διαφορετικές ποικιλίες καλαμποκιού. Το πρόβλημα βρίσκεται στη γενετική τροποποίηση των φυτών, λέει η Γαλλίδα επιστήμονας στην ιστοσελίδα Rue89. «Για να γίνουν πιο παραγωγικά, εξαναγκάζονται να αναπτύξουν ικανότητες που από τη φύση τους δεν διαθέτουν. Γίνονται έτσι πιο εύθραυστα, λιγότερο ανθεκτικά στις εξωτερικές συνθήκες».

Το επεισόδιο της Νότιας Αφρικής έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από καινούργια στοιχεία που ενοχοποιούν τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα (ΓΤΠ). Δύο μελέτες που έγιναν στο Λουξεμβούργο και τη Γερμανία δείχνουν πως όταν ο νερόψυλλος Daphnia Μagna και το σκαθάρι Αdalia Βipunctata τράφηκαν αποκλειστικά για ένα διάστημα με καλαμπόκι ΜΟΝ 810, η θνησιμότητά τους αυξήθηκε. Οι μελέτες αυτές οδήγησαν τη Γερμανία να γίνει η έκτη χώρα στην Ευρώπη (μετά την Αυστρία, την Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ουγγαρία και το Λουξεμβούργο) που αποφάσισε να απαγορεύσει την καλλιέργεια ΓΤΠ στο έδαφός της.
Μια άλλη μελέτη που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες από την Ένωση Ανησυχούντων Επιστημόνων έδειξε ότι η γενετική τροποποίηση του καλαμποκιού και της σόγιας δεν οδηγεί σε αύξηση της απόδοσής τους. «Η συμβατική γεωργία εξακολουθεί να έχει καλύτερα αποτελέσματα», τονίζει ο βιολόγος Νταγκ Γκάριαν-Σέρμαν που συνέταξε την έκθεση. Υπάρχει μία και μόνη εξαίρεση: σε περιπτώσεις μαζικής εισβολής εντόμων, το ΓΤ καλαμπόκι επιτρέπει βελτίωση της απόδοσης κατά 7% με 12%.

Ένα από τα βασικά επιχειρήματα υπέρ των προϊόντων αυτών, ότι θα μπορέσουν να ταΐσουν όλο τον πλανήτη χάρις στην αυξημένη απόδοσή τους, φαίνεται έτσι να καταρρέει. Η συζήτηση γύρω από τους κινδύνους, είτε για τον άνθρωπο είτε για το περιβάλλον, είναι πιο πολύπλοκη και επηρεάζεται συχνά από πολιτικές σκοπιμότητες. Το βέβαιο είναι ότι δεν πρέπει να επαναληφθεί στον τομέα της διατροφής αυτό που έγινε με την οικονομία: να θυσιαστεί η ασφάλεια στον βωμό του κέρδους.