Κι έτσι έμαθε να ακούει

Το μεγαλύτερο κέρδος που αποκόμισε από το μακροχρόνιο πείραμά του δεν είχε καμιά σχέση με τον αρχικό στόχο. Ο Τζων Φράνσις έμαθε, και εξακολουθεί να μαθαίνει, να ακούει.

Στην ταινία Little Miss Sunshine, ο έφηβος της οικογένειας έχει πάρει όρκο σιωπής. Επηρεασμένος από τον Νίτσε, έχει ορκιστεί να επικοινωνεί μόνο γραπτώς με τους γύρω του, τους οποίους άλλωστε μισεί. Όταν ο Φράνσις πήρε το 1973 τον ίδιο όρκο, είχε πιο ευγενείς φιλοδοξίες: ήθελε να διαμαρτυρηθεί για τη ρύπανση του περιβάλλοντος και να κινητοποιήσει τους συνανθρώπους του στην ίδια κατεύθυνση. Στην αρχή ήθελε απλώς να σωπάσει για μια μέρα, σαν δώρο προς τους γύρω του, επειδή αισθανόταν ότι μιλούσε πολύ. Κι ύστερα κατάλαβε ότι ο όρκος της σιωπής ήταν στην πραγματικότητα ένα δώρο στον εαυτό του. Αναζήτησε λοιπόν άλλους τρόπους επικοινωνίας: παντομίμα, κίνηση των ματιών, σημειώσεις, χρώματα, ποιήματα και μουσικές. Φορτώθηκε το μπάντζο του κι άρχισε να ταξιδεύει σε όλη την Αμερική. Σπούδασε, δούλεψε, ακόμη και διαλέξεις έδωσε χωρίς να μιλά. Οι γονείς του νόμιζαν ότι του είχε σαλέψει. Άλλοι του έλεγαν ότι είχαν συγγενείς κωφάλαλους και ότι η επιλογή του ήταν μια προσβολή προς εκείνους. Ο Φράνσις δεν αντιδικούσε μαζί τους. Απλώς τους άκουγε.

Κάθε χρόνο, στα γενέθλιά του, αναρωτιόταν αν η απόφασή του ήταν σωστή. Και κάθε φορά την ανανέωνε. Δεν διαμαρτυρόταν πια μόνο για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Με τη σιωπή του ήθελε να αντιταχθεί και στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν σήμερα οι άνθρωποι. Ώσπου, το 1990, στην Ημέρα της Γης, έδωσε τέλος στην εκστρατεία του. Όχι με ένα ουρλιαχτό, όπως ο Ντουέιν (στην παραπάνω ταινία) όταν έμαθε ότι επειδή έχει αχρωματοψία δεν θα μπορέσει να γίνει ποτέ αεροπόρος. Σε μια συνέντευξη Τύπου, στην Ουάσιγκτον, κοίταξε απλώς τους δημοσιογράφους και τους είπε: «Σας ευχαριστώ που είστε εδώ». Αλλά σε αυτοκίνητο δεν μπήκε. Την επομένη έπεσε θύμα τροχαίου και πήγε στο νοσοκομείο περπατώντας. Οι γονείς του τον συγχώρεσαν, τα Ηνωμένα Έθνη τον διόρισαν πρεσβευτή καλής θέλησης για το περιβάλλον και η αμερικανική Ακτοφυλακή του ζήτησε να συντάξει τη νέα νομοθεσία για τις διαρροές πετρελαίου. Το ερχόμενο καλοκαίρι θα διαπλεύσει με κανό μαζί με Ινδιάνους ακτιβιστές τον ποταμό Γιούκον για να αναδείξει τα περιβαλλοντικά προβλήματα της Αλάσκας.

«Ο Τζων ήταν εν τέλει τίμιος με τον εαυτό του» λέει στην Ουάσιγκτον Ποστ ο Ρότζερ Ντάνσμορ, πρώην καθηγητής στη Μοντάνα. «Μπορεί κάποιος να αλλάξει τον κόσμο με τη σιωπή του; Ίσως όχι. Αλλά η μικρή διακήρυξη του Τζων έχει γίνει χιονοστιβάδα. Επηρεάζει ανθρώπους». Έχει γράψει ένα βιβλίο, ετοιμάζει ένα δεύτερο, η ζωή του θα γίνει ταινία. Κι εκείνος εξακολουθεί να μαθαίνει να ακούει.