Μια υπόκλιση στον αββά

«Φίλοι μου, βοηθήστε με! Μια γυναίκα πέθανε από το κρύο στις τρεις σήμερα το πρωί, στο πεζοδρόμιο της Λεωφόρου Σεβαστούπολης, σφίγγοντας στο χέρι της το έγγραφο με βάση το οποίο την είχαν διώξει την προηγουμένη από το σπίτι της».

Με την έκκληση εκείνη, που απηύθυνε το 1954 από το ραδιόφωνο προς τους συμπατριώτες του, ο αββάς Πιερ ξεκίνησε μια μακρά πορεία υπέρ των ανθρώπων χωρίς στέγη, χωρίς χαρτιά, χωρίς φωνή. Δεν σταμάτησε να μάχεται ποτέ. Δεν σταμάτησε να ταξιδεύει, από τη Γάζα και το Ισραήλ μέχρι τη Βοσνία και την Αφρική. Δεν σταμάτησε να τα βάζει με τους ισχυρούς, με τους υποκριτές, με τους ρατσιστές, είτε αυτοί ανήκαν στο κράτος είτε στην εκκλησία. Όταν τον κατηγόρησαν μια μέρα ότι ανήκε στην άκρα Αριστερά, απάντησε: «Δεξιά, Αριστερά, δεν γνωρίζω τίποτα απ' όλα αυτά. Το μόνο άκρο που αναγνωρίζω είναι εκεί ψηλά». Όταν τον ρώτησαν αν αυτός, ένας άνθρωπος της εκκλησίας, συμφωνεί με τη θέση της Καθολικής Εκκλησίας για τα προφυλακτικά, απάντησε: «Όποιος δεν χρησιμοποιεί προφυλακτικό είναι γουρούνι». Όταν η σοσιαλιστική κυβέρνηση του απένειμε τη Λεγεώνα της Τιμής το 1992, εκείνος απέρριψε τη διάκριση επειδή η κυβέρνηση δεν μπορούσε να βρει στέγη για μια ομάδα Αφρικανών λαθρομεταναστών.

Αυτός ο «κοσμικός άγιος» στερούνταν όλα τα στοιχεία που αποτελούν στην εποχή μας απαραίτητες προϋποθέσεις της επιτυχίας: νιάτα, χρήμα, τύχη, υγεία, ομορφιά. Και τότε πώς εξηγείται ότι εδώ και μισό αιώνα ήταν σταθερά ο δημοφιλέστερος Γάλλος, πάνω από τους καλλιτέχνες και τους ποδοσφαιριστές; Σύμφωνα με τον Ανρί Τενκ της Μοντ, υπάρχουν τρεις εξηγήσεις. Η πρώτη είναι κοινωνιολογικού χαρακτήρα: σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από το εφήμερο, τις μόδες, την ταχύτητα, την αλλαγή, ο αββάς Πιερ ενσάρκωνε έναν άλλο χρόνο, μια σταθερότητα, μια αιωνιότητα. Η δεύτερη εξήγηση είναι πολιτική. Από το 1954 έως το 2007, ο αββάς υπενθύμιζε με όλη του τη δύναμη ότι η φτώχεια και η δυστυχία παραμένουν, όπως παραμένει και η αδυναμία της πολιτικής τάξης. Δίπλα του στρατεύτηκαν γενιές ολόκληρες μαχητικών ανθρώπων, δεξιοί και αριστεροί, χριστιανοί και λαϊκοί, που προτιμούσαν τις πράξεις από τα μεγάλα λόγια, την αλληλεγγύη από τη ρητορεία, και έτειναν το χέρι προς τους κατατρεγμένους «χωρίς να φοβούνται την κούραση», όπως συνήθιζε να λέει ο εμπνευστής τους.

Ο τρίτος λόγος που εξηγεί τη σταθερή δημοτικότητα αυτού του σύγχρονου Φραγκίσκου της Ασσίζης είναι η επιβίωση μιας χριστιανικής αλληλεγγύης ακόμη και σε μια χώρα που δηλώνει όλο και λιγότερο θρήσκα. Στον πυρήνα της δράσης αυτού του λαϊκού ινδάλματος ήταν πάντα η πίστη. Ο αββάς Πιερ ήταν αντάρτης, ήταν ανεξάρτητος, αλλά δεν ήταν άπιστος. Και έδωσε με το παράδειγμα της ζωής του μια τέτοια αξία στην εκκλησία, ώστε ακόμη και οι πιο φανατικοί άθεοι είναι υποχρεωμένοι να υποκλιθούν.