Το Ελντοράντο της Ευρώπης

Η χώρα που ανέλαβε χθες για πρώτη φορά στην ιστορία της την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης γνωρίζει ένα πραγματικό οικονομικό θαύμα. Η ανάπτυξή της, για παράδειγμα, θα φτάσει φέτος το 4%, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 1,7%. Αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών κονδυλίων, που απορροφώνται κατά 90%: η Πολωνία εισέπραξε 13 δισεκατομμύρια ευρώ από το 2004 ώς το 2006 και θα εισπράξει άλλα 67 δισεκατομμύρια μέχρι το 2014. Δεν υπάρχει γέφυρα, δρόμος ή νοσοκομείο που να μην έχει γίνει με την οικονομική συμμετοχή των Βρυξελλών. Και η ανεργία έχει μειωθεί από το 20% στο 10%. Δεν είναι περίεργο λοιπόν που πάνω από οκτώ στους δέκα Πολωνούς είναι ικανοποιημένοι με την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε.

Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα αποτελέσματα αυτής της πορείας είναι η μείωση της δύναμης της Εκκλησίας. Παρά τις οδηγίες της τελευταίας, οι Πολωνοί κάνουν λιγότερα παιδιά, παντρεύονται δυσκολότερα και χωρίζουν ευκολότερα (ένας στους τρεις γάμους καταλήγει πλέον σε διαζύγιο). Εξι στους δέκα εκφράζουν την επιδοκιμασία τους για το Σύμφωνο Ελεύθερης Συμβίωσης, έναντι ποσοστού μόλις 25% πριν από επτά χρόνια. «Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου έχει οδηγήσει σε μια εκκοσμίκευση της κοινωνίας», παρατηρεί ο Μάρσιν Πριζέφσκι, διευθυντής του Καθολικού Πρακτορείου Τύπου. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια θα ήταν αδιανόητη μια συζήτηση στο κοινοβούλιο για τον γάμο των ομοφυλοφίλων. Σήμερα γίνεται, και μάλιστα σε απόλυτα νηφάλιο κλίμα.

Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι οι κάτοικοι του «νέου Ελντοράντο της Ευρώπης» έγιναν ξαφνικά άθεοι. Αλλά εκείνοι που ήταν πάντα άθεοι δεν ντρέπονται πια να το πουν δημοσίως. «Ζω σε μια χώρα όπου οι φωτογραφίες του Πάπα βρίσκονται παντού, ακόμη και στο δωμάτιο όπου κάνουμε έρωτα», λέει στη Ρεπούμπλικα ένας από τους πιο γνωστούς και πιο αγαπημένους συγγραφείς της Πολωνίας, ο Μάριους Σίγκελ. «Εγώ ήμουν πάντα άθεος, αλλά η μητέρα μου με παρακαλούσε να μην το αποκαλύψω γιατί θα το εισέπραττε ως προσωπική της ήττα. Για κείνη, όπως και για πολλούς Πολωνούς της γενιάς της, το να είσαι άθεος ισοδυναμεί με το να είσαι δολοφόνος ή παιδεραστής».

Οι Πολωνοί είναι ένας υπερήφανος λαός, τονίζει ο Σίγκελ, που αρθρογραφεί συχνά και στην Γκαζέτα Βιμπόρσα, την εφημερίδα που ίδρυσε ο Ανταμ Μίχνικ. Ενας λαός που είναι αφοσιωμένος στην ιστορία του και εξακολουθεί να θεωρεί τιμή του να πεθάνει για την πατρίδα. Πρέπει όμως να μάθει να ζει χωρίς την Εκκλησία. Δεν είναι δύσκολο, οι Τσέχοι το έχουν πετύχει. «Η χώρα αυτή μου έδειξε ότι μπορείς να ζήσεις χωρίς τη θρησκεία, χωρίς τον Θεό, και παρ' όλα αυτά η ζωή να είναι όμορφη. Γι' αυτό αγαπώ την Τσεχική Δημοκρατία: επειδή είναι τόσο διαφορετική από μας».

Με τα χρόνια, πάντως, οι διαφορές εξανεμίζονται, η παγκοσμιοποίηση αποδεικνύεται ισχυρότερη από τα παλαιολιθικά κηρύγματα, οι νέοι ταξιδεύουν, βλέπουν, συζητούν, καταλαβαίνουν.