Ενας αξιοπρεπής λαός

Μετά την ήττα, µπροστά στην ερειπωµένη πατρίδα, ανακαλύπτω πως τα βουνά και τα ποτάµια είναι πάντα τόσο ήρεµα»: οι στίχοι αυτοί ανήκουν στον κινέζο ποιητή Ντου Φου, και οι µαθητές της Ιαπωνίας τούς µαθαίνουν στο σχολείο απέξω. Μετά την ατοµική βόµβα της Χιροσίµα, ήταν οι στίχοι που ήρθαν στο µυαλό των επιζώντων. Μετά τον σεισµό της 11ης Μαρτίου 2011, αυτός ο υπέροχος λαός τους ίδιους στίχους θυµάται.

Για µας, η πρώτη λέξη που έρχεται στο µυαλό ύστερα από τέτοιες καταστάσεις είναι «πανικός». Εύκολα γράψαµε τις προάλλες ότι πανικόβλητοι Ιάπωνες άδειασαν τα ράφια των σούπερ µάρκετ όταν έµαθαν την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίµα. Το ίδιο εύκολα µεταδίδουν τώρα τα κανάλια ότι πανικόβλητοι κάτοικοι του Τόκιο σπεύδουν να αγοράσουν εµφιαλωµένο νερό µετά την ανακάλυψη αυξηµένης ραδιενέργειας στο νερό της βρύσης. Στην πραγµατικότητα, αν εξαιρέσουµε τους πρόσφυγες του τσουνάµι και της ραδιενέργειας, η καθηµερινότητα στο αρχιπέλαγος είναι το ίδιο ήρεµη µε πριν. Η Ιαπωνία δεν αλλάζει τις συνήθειές της, γράφει στη «Λιµπερασιόν» η Γιουκίκο Κάνο, καθηγήτρια Γαλλικής Γλώσσας στο Πανεπιστήµιο Κόµπε-Ζιογκακουίν. Οι κάτοικοι του Τόκιο δεν έχουν αναπαυτεί ούτε µια µέρα από τις 11 Μαρτίου. Η γη εξακολουθεί να τρέµει, οι αντιδραστήρες βήχουν επικίνδυνα και πολλοί φοβούνται το ξύπνηµα του ηφαιστείου, αλλά οι επιχειρήσεις διάσωσης συνεχίζονται µε τάξη. Ο καθένας κάνει τη δουλειά του αδιαµαρτύρητα, µειώνοντας στο µισό την κατανάλωση ρεύµατος, φυσικού αερίου και τηλεφώνου, ώστε να έχουν περισσότερο οι ζώνες που υποφέρουν. Και όλοι φέρνουν στον νου τους εκείνους τους στίχους που έµαθαν στο σχολείο.

Τη νύχτα της 11ης προς 12η Μαρτίου, οι 300 διασωθέντες του νοµού Μιγιάγκι κατέφυγαν στον τελευταίο όροφο ενός νοσοκοµείου. Εκείνο το βράδυ έκανε ιδιαίτερο κρύο, αλλά ο ουρανός ήταν καθαρός. Οπως συµβαίνει και µετά τις καταιγίδες, τα αστέρια έλαµπαν κοντά στη γη. Οι άνθρωποι αυτοί, για τους οποίους κανείς δεν ήξερε αν ήταν ζωντανοί ή νεκροί, ξάπλωσαν µε τη σειρά στη στέγη του κτιρίου για να ακούσουν το τραγούδι του νυχτερινού ουρανού. Οταν τα σωστικά συνεργεία τους απεγκλώβισαν, είπαν όλοι µε µια φωνή: «Τι όµορφα που ήταν εκείνα τα αστέρια…».

Πριν από λίγα χρόνια, ένας συµπατριώτης του Ντου Φου διατύπωσε την εκτίµηση ότι «ένα νησί µε το µέγεθος της Ιαπωνίας θα έχει εξαφανιστεί σε τριάντα χρόνια». Αναφερόταν βέβαια στην οικονοµία. Το τσουνάµι παρά λίγο να τον δικαιώσει και στην κυριολεξία. Οι Ιάπωνες ξεκινούν ουσιαστικά και πάλι από το µηδέν. Και επανεφευρίσκουν την πατρίδα τους. ∆εν διαλέγουν ούτε την αισιοδοξία ούτε την απαισιοδοξία, όπως λέει και µια φίλη της Γιουκίκο Κάνο που πάσχει από µια ανίατη ασθένεια: «Απλώς δεν απελπίζοµαι. Ας προχωρήσουµε». ∆εν απελπίζονται και προχωρούν, ήρεµοι, σαν τα βουνά και τα ποτάµια τους. Ευγενικοί. Αξιοπρεπείς.