Μια επιβεβληµένη επιλογή

Στη συζήτηση περί δικαίων και αδίκων πολέµων υπεισήλθε αυτό το Σαββατοκύριακο ένα καινούργιο –ή ενδεχοµένως πολύ παλιό – κριτήριο. Το περιέγραψε ο Μπαράκ Οµπάµα από τη Βραζιλία: «∆εν µπορούµε να αδιαφορούµε όταν ένας τύραννος λέει στον λαό του πως δεν θα υπάρξει έλεος».

Για πολλές εβδοµάδες, οι Ηνωµένες Πολιτείες ήταν απρόθυµες να µπουν σε έναν καινούργιο πόλεµο. Τα επιχειρήµατα ήταν πολλά. Οι ένοπλες δυνάµεις είναι εξαντληµένες από δύο πολέµους που διεξάγουν ταυτόχρονα τα τελευταία χρόνια. Η αµερικανική οικονοµία δέχεται µεγάλη πίεση. Η «αραβική άνοιξη», που έχει οδηγήσει µέχρι στιγµής στην ανατροπή δύο δικτατόρων, στηρίχθηκε στις δυνάµεις των Αράβων και οποιαδήποτε ξένη επέµβαση θα αλλοιώσει τον χαρακτήρα της. Οι λίβυοι επαναστάτες είναι συµπαθείς, αλλά άγνωστοι– χώρια που ένας από τους αρχηγούς τους είναι ο πρώην υπουργός ∆ικαιοσύνης του Καντάφι. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να διχοτοµηθεί η χώρα και να εκµεταλλευτούν την κατάσταση οι ισλαµιστές της αλ-Κάιντα. Και εν πάση περιπτώσει, πού και πότε θα τελειώσει αυτός ο καινούργιος πόλεµος;

Οι αντίπαλοι της επέµβασης επέσειαν – και εξακολουθούν να επισείουν – ένα ακόµη ισχυρό επιχείρηµα, ηθικής τάξης. Πώς είναι δυνατόν να δεχόµαστε τη βοήθεια της Σαουδικής Αραβίας υπέρ του λαού της Λιβύης και την ίδια στιγµή να ανεχόµαστε στρατεύµατα της ίδιας αυτής χώρας να συντρίβουν τον αγώνα του λαού του Μπαχρέιν; Γιατί επεµβαίνουµε στη Λιβύη και όχι, για παράδειγµα, στην Ακτή του Ελεφαντοστού, όπου η κυβέρνηση επίσης σφάζει τους αντιπάλους της;

Αυτά τα επιχειρήµατα είναι σοβαρά, πολύ σοβαρότερα από τις κραυγές πως «όλα γίνονται για το πετρέλαιο» ή πως «δεν µπορούµε να παρέµβουµε σε έναν εµφύλιο πόλεµο». Κι αυτός είναι ο λόγος που ο Οµπάµα δίσταζε τόσον καιρό να εµπλακεί, σε σηµείο που η Χίλαρι Κλίντον – ένθερµη οπαδός της επέµβασης – είχε αρχίσει να «του πετάει πετραδάκια από το παράθυρό του», όπως είπε αστειευόµενος τιςπροάλλες. Αλλά η κατάσταση άλλαξε όταν ο Καντάφι προειδοποίησε ότι θα µπει στη Βεγγάζη των 700.000 κατοίκων και θα αρχίσει να σκοτώνειτους εξεγερµένους έναν έναν. Η ∆ύση επέτρεψε να γίνει το 1994 µια σφαγή στη Ρουάντα. Επέτρεψε να γίνει έναν χρόνο αργότερα µια σφαγή στη Σρεµπρένιτσα. ∆εν µπορούσε να επιτρέψει να γίνει µπροστά στα µάτια της µια νέα σφαγή.

Ανεξαρτήτως των ευθυνών που φέρουν είτε οι ίδιοι είτε οι προκάτοχοί τους για τη σηµερινή ισχύ του Καντάφι, οι ηγέτες της ∆ύσης συνειδητοποίησαν πως δεν µπορούν να παραµείνουν αµέτοχοι. Οσο µεγάλο κι αν είναι το ρίσκο που αναλαµβάνουν, αφού ο Καντάφι είναι απρόβλεπτος και ο πόλεµος µπορεί να διαρκέσει καιρό, διέκριναν πως δεν είχαν άλλη λύση. Οι κυνικοί θα τους κατακεραυνώσουν. Οι αντιιµπεριαλιστές θα τους καταγγείλουν. Οποια συµφέροντα πολιτικού ή οικονοµικού χαρακτήρα κι αν την υπαγόρευσαν, όµως, η στρατιωτική επιλογή της ∆ύσης ήταν επιβεβληµένη.