H εκδίκηση των διανοούµενων

Να ένας ενδιαφέρων ορισµός, µέρες που είναι. Καλή εφηµερίδα,λέει ο Ρεζίς Ντεµπρέ, «είναι εκείνη που έχει αρκετές πληροφορίες,στα µονόστηλα και τις πίσω σελίδες, οι οποίες αντικρούουν το κύριο άρθρο της».

«Πού είναι οι διανοούµενοι;»: αυτό είναι ένα από τα αγαπηµένα ερωτήµατα των δηµοσιογράφων εδώ και τουλάχιστον δύο δεκαετίες. Οι διανοούµενοι σωπαίνουν, οιδιανοούµενοι φοβούνται, οι διανοούµενοι είναι όργανα της εξουσίας, οι διανοούµενοι πέθαναν. Ηρθε η ώρα λοιπόνοι διανοούµενοι να απαντήσουν –και να λύσουν ανοιχτούς λογαριασµούς. Υστερα από πρόσκληση του περιοδικού «Medias», που ιδρύθηκε το 2004 από τον Ροµπέρ Μενάρ, έντεκα γάλλοι λογοτέχνες, ιστορικοί καιφιλόσοφοι είπαν ελεύθερα τη γνώµη τους για τον Τύπο. Οι απόψεις τους εκδόθηκαν σε βιβλίο, που µόλις κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Mordicus µε τίτλο «∆ιανοούµενοι κρίνουν τα µέσα ενηµέρωσης». Και εκτίθενται περιληπτικά στο τελευταίο τεύχος του «Νουβέλ Οµπζερβατέρ».

Υπάρχουν δηµοσιογράφοι που θα θέλατε να τους σπάσετε τα µούτρα; «Φυσικά», απαντά ο Μισέλ Ονφρέ. Για τον πρώην καθηγητή στη Σορβόννη Αντρέ Κοµτ-Σπονβίλ, πάλι,«δεν γίνεσαι δηµοσιογράφος κατά τύχη. Για πολλούς, η δηµοσιογραφία είναι µια κατάσταση αναδίπλωσης, αποτυχίας, ψυχολογικής αντιστάθµισης, αν όχι µνησικακίας καιεκδίκησης. Αν θέλετε, µπορούµε να αποκαλέσουµε αυτούς τους ανθρώπους αποτυχηµένους». Ο Ντεµπρέ διαβάζει µονάχα δύο εφηµερίδες, τη «La Croix» και τη «Monde Diplomatique», κι αυτές ποτέ πριν από το γεύµα. Κι ο ιστορικός Πιερ Νορά παραδέχεται ότι δεν βλέπει ποτέ τις ειδήσεις στην τηλεόραση χωρίς ένα αίσθηµα ντροπής. Μία εκποµπή µόνο διασώζεται: η «Επισκόπηση του Κόσµου», δύο δεκάλεπτα µε τα µεγάλα διεθνή γεγονότα που παρουσιάζει κάθε απόγευµα και βράδυ στο TF1 ο (χαµηλών τόνων) Βενσάν Ερβουέ.

Ο Μαρσέλ Γκωσέ, διευθυντής του περιοδικού «Le Debat», διαπιστώνει µια µυστική συµπαιγνία ανάµεσα στα µέσα ενηµέρωσης και την ιδεολογία των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Και ταδύο, τονίζει, χρησιµοποιούν για καύσιµο τη συγκίνηση, προκαλώντας την αποπολιτικοποίηση της κοινής γνώµης. «Κάποια στιγµή, όµως, ο κόσµος θα βαρεθεί τους καταλόγους ακατανόητων κατακλυσµών και θα αντιδράσει». Κάπως αισιόδοξος εµφανίζεται και ο φιλόσοφος Ντανιέλ Μπουνιού, που δεν θεωρεί ότι ταµέσα χειραγωγούν συνειδήσεις. Η προσφορά τίτλων στα περίπτερα –σηµειώνει – δεν αποτελεί παράτον καθρέφτη αυτών που αγοράζουµε, αφορά δηλαδή το πεδίο της αγοράς, όχι της προπαγάνδας.

Για τον συγγραφέα Φιλίπ Σολέρς, οι πιέσεις που ασκούνται στους δηµοσιογράφους από τα ιδιωτικά συµφέροντα οδηγούν µαθηµατικά σ’ έναν παραδοµένο και ισοπεδωµένο Τύπο. «Η ενηµέρωση έχει γίνει το ίδιο το θέατρο του πολέµου», συµπληρώνει ο Πωλ Βιριλιό. ∆ιόλου περίεργο λοιπόν ότι ρίχνουν σ’ αυτήν τόσο κολοσσιαία ποσά στρατιωτικο-βιοµηχανικοί όµιλοι όπως η Ντασώ ή η Λαγκαρντέρ.

Πόλεµος, αυτή είναι η σωστή λέξη, µερικές φορές µονάχα τα στρατόπεδα µπερδεύονται και κινδυνεύουµε να πάµε από φίλια πυρά.