Εµείς, οι βάρβαροι

Κάποτε, το να δέρνει ένας πατέρας τη γυναίκα του και τα παιδιά του θεωρούνταν δικαίωµά του - αν όχι καθήκον του. Η οµοφυλοφιλία αποτελούσε έγκληµα που τιµωρούνταν µε απαγχονισµό. Το βασανιστήριο του πνιγµού είχε την έγκριση της Καθολικής Εκκλησίας - αν δεν εφευρέθηκε από αυτήν. Μέχρι τα µέσα του 19ου αιώνα, οι Ηνωµένες Πολιτείες και µερικές ακόµη χώρες θεωρούσαν νόµιµη τη δουλεία στις φυτείες. Και µέχρι σχεδόν τα µέσα του 20ού, συµµορίες βασάνιζαν, απαγχόνιζαν και έκαιγαν ανθρώπους επειδή δεν τους άρεσε το χρώµα τους.

Οταν αναλογίζεται κανείς αυτά τα πράγµατα, η ερώτηση που του έρχεται στο µυαλό είναι: τι να σκέφτονταν άραγε οι άνθρωποι τότε; Την ίδια ερώτηση θα κάνουν προφανώς και οι απόγονοί µας για µερικές από τις δικές µας βάρβαρες πρακτικές. Ποιες είναι αυτές; Ο καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πρίνστον Κουάµε Αντονι Απάια, του οποίου µόλις κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο µε τίτλο «Ο κώδικας τιµής: πώς γίνονται οι ηθικές επαναστάσεις», ξεχωρίζει τέσσερις. Αφορούν βέβαια πρωτίστως τις Ηνωµένες Πολιτείες. Αλλά δεν θα εξέπλητταν αν τις ανέφερε και ένας Ευρωπαίος. Πρόκειται για το σύστηµα των φυλακών, τη βιοµηχανική παραγωγή κρέατος, τη µεταχείριση της τρίτης ηλικίας και το περιβάλλον.

Σε ό,τι αφορά τις φυλακές, είναι γεγονός ότι αποτελούν έναν αναχρονιστικό και αντιπαραγωγικό τρόπο σωφρονισµού, που ανακυκλώνει το πρόβληµα αντί να το λύνει. Η κλιµατική αλλαγή, πάλι, είναι κάτι που αν δεν αντιµετωπιστεί µε ριζικό τρόπο θα ακυρώσει όλα τα υπόλοιπα προβλήµατα. Η στάση της κοινωνίας απέναντι στους ηλικιωµένους µάλλον θα γίνεται ακόµη χειρότερη όσο η επιστήµη πλησιάζει στην κατάκτηση της αθανασίας. Μένει η κατανάλωση κρέατος. Η ηθική της καταδίκη γίνεται δυσκολότερη από το γεγονός ότι ο άνθρωπος τρώει κρέας εδώ και χιλιάδες χρόνια. Κρέας έτρωγαν όλοι οι πολιτισµοί από τότε που γεννήθηκαν. Οι συνθήκες παραγωγής του είναι βέβαιο ότι θα γίνουν πιο ανθρώπινες. Οπως και ότι θα ψηφιστούν σχετικοί νόµοι. Αλλά η πλήρης εξαφάνιση του κρέατος είναι απίθανη. Ο Μάικλ Τοµάσκι της Γκάρντιαν, πάλι, πιστεύει ότι σε 100 χρόνια δεν θα υπάρχει ποδόσφαιρο, όπως τουλάχιστον το γνωρίζουµε σήµερα. Το παιχνίδι των προβλέψεων είναι ενδιαφέρον, άλλωστε δεν θα ζήσουµε για να τις δούµε να διαψεύδονται.