Προς μια παγκόσμια κυβέρνηση

«Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, ένα είδος παγκόσμιας κυβέρνησης φαίνεται πιθανό». Τζέφρι Μπλέινι, εξέχων Αυστραλός ιστορικός.

Η οικονομική κρίση είναι παγκόσμια, το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι παγκόσμιο, το ίδιο και ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας. Όσο περνούν τα χρόνια τόσο πιο φανερό γίνεται ότι στα παγκόσμια προβλήματα οι απαντήσεις δεν μπορεί να είναι εθνικές ούτε καν περιφερειακές, αλλά απαιτούν συντονισμό μεταξύ όλων των κυβερνήσεων του κόσμου. Οι επαναστάσεις στις μεταφορές και τις επικοινωνίες καθιστούν αυτόν τον συντονισμό δυνατό. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη προχωρήσει σε ένα είδος συλλογικής διακυβέρνησης και το μοντέλο αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί. Οδεύουμε λοιπόν, αργά αλλά σταθερά, στη συγκρότηση μιας παγκόσμιας κυβέρνησης;

Ο Μπλέινι βλέπει μια τέτοια προοπτική κάποια στιγμή μέσα στους προσεχείς δύο αιώνες, κάτι που είναι αρκετά απογοητευτικό αφού η στήλη μάλλον δεν θα προλάβει να τη σχολιάσει. Κάποια πρώτα βήματα, πάντως, διαφαίνονται σε μια πρόσφατη έκθεση του Μanaging Global Ιnsecurity, ενός ιδρύματος στο οποίο συμμετέχουν μεταξύ των άλλων ο Τζον Ποντέστα, επικεφαλής της ομάδας του Ομπάμα για τη μεταβίβαση της εξουσίας, και ο πρόεδρος του Βrookings Ιnstitution Στρόουμπ Τάλμποτ. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, θα πρέπει να εξεταστούν άμεσα τρία πράγματα: η δημιουργία μιας θέσης υπάτου αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, η συγκρότηση μιας ειρηνευτικής δύναμης 50.000 ανδρών υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και η επεξεργασία μιας δεσμευτικής συμφωνίας για τις κλιματικές αλλαγές.

Η έκθεση χρησιμοποιεί τον όρο «υπεύθυνη κυριαρχία» (υπό αμερικανική ηγεσία, φυσικά) και αποφεύγει να μιλήσει για «παγκόσμια κυβέρνηση», προτιμώντας την «παγκόσμια διακυβέρνηση». Ευρωπαίοι διανοητές όπως ο Ζακ Αταλί σπεύδουν να διευκρινίσουν ότι οποιαδήποτε σκέψη για έναν θεσμικό πλανητάρχη είναι πρόωρη. Και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα ήταν οπωσδήποτε πολύ απρόθυμες για κάτι τέτοιο: κάθε φορά που θέτουν στους ψηφοφόρους ένα σχέδιο στενότε ρης συνεργασίας, υφίστανται εξευτελιστικές ήττες. Η διεθνής διακυβέρνηση είναι αποτελεσματική μόνο όταν είναι αντιδημοκρατική. Παρά ταύτα- σημειώνει ο Γκίντεον Ράχμαν στους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς - είναι η πρώτη φορά από τότε που ο Ηomo sapiens άρχισε να μουντζουρώνει τους τοίχους των σπηλαίων που μπορούν να γίνουν σοβαρά βήματα προς την κατεύθυνση μιας παγκόσμιας κυβέρνησης. Υπάρχει το ιδεολογικό περίβλημα, υπάρχει η ευκαιρία, υπάρχει και ο τρόπος.

Αρκεί, βέβαια, όλα αυτά να συνοδευτούν από μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών. «Νομίζω πως μπαίνουμε σε μια καινούργια περίοδο», λέει ο Μάρσαλ Γκαντς, ένας καθηγητής στο Χάρβαρντ που έμαθε τους συντονιστές της εκστρατείας του Ομπάμα να χρησιμοποιούν το Ιnternet για να οικοδομήσουν ένα δίκτυο οπαδών. Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος έχει υποσχεθεί ότι θα συνεχίσει την επικοινωνία με τους ψηφοφόρους, ορισμένοι σύμβουλοί του μάλιστα λένε ότι η προεδρία θα λειτουργεί όπως η Wikipedia: θα εμπλουτίζεται καθημερινά από απόψεις. Τόσο πολύ, που ίσως να χρειαστεί μια μέρα κάποιος να τη λογοκρίνει.