Ο Παναχί θα συνεχίσει να διηγείται ιστορίες

Διηγούμαστε ιστορίες με διάφορους τρόπους. Με λέξεις, κι όταν μας λείπουν οι λέξεις, με χειρονομίες. Τις διηγούμαστε φωναχτά ή γραπτά, παλιότερα με επιστολές, σήμερα με ι-μέιλ, ή ακόμα με σκίτσα, φωτογραφίες ή ταινίες. Διηγούμαστε και ζητάμε από τους άλλους να μας διηγηθούν, περιμένοντας άλλοτε να μας πουν την αλήθεια κι άλλοτε ψέματα, ανάλογα με τη στιγμή και με τις ανάγκες μας. Πολλές φορές καθόμαστε και παρακολουθούμε μια ιστορία στην τηλεόραση ότι γιατί είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, αλλά έχει μια πλοκή και υπόσχεται ένα τέλος. Η διήγηση ιστοριών, γράφει ο ισπανός συγγραφέας Αντόνιο Μουνιόθ Μολίνα στην Ελ Παϊς, δεν είναι πολυτέλεια ή προνόμιο ορισμένων ανθρώπων, αλλά το γενετικό πεπρωμένο του ανθρώπινου είδους.

Για να μην αφήνει γραπτά κείμενα που θα μπορούσε να τον στείλουν στη φυλακή, ο Οσιπ Μάντελσταμ συνέθετε ποιήματα στο μυαλό του και τα απήγγελλε στη γυναίκα του για να τα απομνημονεύσει. Όταν άρχισε να τυφλώνεται, ο Μπόρχες έγραφε ποιήματα με περισσότερο μέτρο και ομοιοκαταληξία απ΄ό,τι στα νιάτα του γιατί η ρίμα είναι βασικά μια πνευματική διαδικασία. Ο Ματίς έκανε τα περίφημα κολάζ του όταν η φτώχεια των χρόνων της κατοχής του στέρησε τα άλλα υλικά. Τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την αφήγηση και την έκφραση.

Ο ιρανός σκηνοθέτης Τζαφάρ Παναχί καταδικάστηκε το 2009 σε εξαετή φυλάκιση, ενώ του απαγορεύτηκε να βγει από τη χώρα και να γυρίσει ταινίες για είκοσι χρόνια. Σε δεύτερο βαθμό, η φυλάκιση μετατράπηκε σε κατʼοίκον περιορισμό. Λίγο πριν τον καταδικάσουν, ο Παναχί είχε υποβάλει στους λογοκριτές ένα σενάριο για μια κοπέλλα που θέλει να σπουδάσει τέχνη στο πανεπιστήμιο, αλλά οι γονείς της την κλείνουν στο σπίτι γιατί είναι θρήσκοι και οι φιλοδοξίες αυτές τους προσβάλλουν. Το σενάριο απορρίφθηκε, όπως και οποιοδήποτε άλλο σενάριο. Ο Παναχί αποφάσισε τότε να γυρίσει μια ταινία για τον εγκλεισμό του. Τοποθέτησε στο τραπέζι του πρωινού μια ψηφιακή κάμερα κι άρχισε να τραβάει τον εαυτό του να τρώει, να μιλά στο τηλέφωνο με τη δικηγόρο του και να κοιτάζει από το παράθυρο τον δρόμο στον οποίο απαγορεύεται να βγει. Χρησιμοποίησε επίσης την κάμερα του iPhone του και τράβηξε το αγαπημένο του ιγκουάνα, τη γειτόνισσα που ήθελε να του αφήσει για λίγο το σκυλί της και τον οδοκαθαριστή. Υστερα τον επισκέφθηκε ένας άλλος σκηνοθέτης, ο Μοζτάμπα Μιρταχμάσμπ, και ο Παναχί του ζήτησε να χειριστεί εκείνος την κάμερα.

Η ταινία πήρε τον ειρωνικό τίτλο «Αυτό δεν είναι μια ταινία», βγήκε παράνομα από το Ιράν, έκανε την πρεμιέρα της τον περασμένο Μάιο στις Κάννες και την περασμένη εβδομάδα προβλήθηκε στο Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης, όπου έλαβε το βραβείο της Διεθνούς Αμνηστίας. Ο Παναχί νίκησε τους δικτάτορες και θα συνεχίσει να διηγείται ιστορίες.