Και το δακτυλίδι και το δάκτυλο;

Οι Πορτογάλοι έχουν μια σοφή παροιμία που λέει ότι καλύτερα να πουλήσεις το χρυσό δακτυλίδι παρά να κόψεις το δάκτυλο. Ακολουθώντας αυτή τη λογική, δέχθηκαν ότι πρέπει να κάνουν θυσίες για να ξεπεράσουν την κρίση. Και μέσα σε έξι μήνες τα έκαναν όλα, από ιδιωτικοποιήσεις μέχρι μεταρρυθμίσεις, κι από περικοπές των υπηρεσιών μέχρι δραματικές αυξήσεις των φόρων. Ολοι τούς επαινούσαν για την ωριμότητά τους. Ολοι εξήραν την πειθαρχία τους, κάνοντας εμμέσως πλην σαφώς διάκριση ανάμεσα στον καλό πορτογάλο μαθητή και τον κακό έλληνα συμμαθητή του. Θετικές ήταν και οι δύο εκθέσεις της τρόικας. Και ξαφνικά, βγαίνουν να δανειστούν και βρίσκονται μπροστά σε απαγορευτικά επιτόκια. Οι οίκοι αξιολόγησης τους υποβαθμίζουν. Και το φάσμα της χρεοκοπίας βρίσκεται ξανά μπροστά τους. Η θεραπεία είναι επιτυχημένη. Αλλά ο ασθενής μπορεί να υποκύψει.

Κάποια ρεπορτάζ μιλούν για ουρές στα συσσίτια, για ανθρώπους που τους έδιωξαν από τα σπίτια τους και ψάχνουν καταφύγιο σε φίλους, για τραυματίες που πεθαίνουν επειδή τα ασθενοφόρα δεν έχουν βενζίνη για να κινηθούν. Ο Πέδρο Αραουχίο Καρνταδόρ, που διδάσκει λογοτεχνία σ’ένα από τα καλύτερα σχολεία της Λισαβώνας, πιστεύει ότι οι περιπτώσεις αυτές αποτελούν εξαιρέσεις. «Οι Πορτογάλοι είναι απογοητευμένοι, είναι έτοιμοι για το χειρότερο, αλλά ακόμη δεν πεινάνε», λέει στην Κοριέρε ντέλα Σέρα. «Οι σαρδέλλες και οι μπακαλιάροι έχουν την ίδια τιμή με την εποχή πριν από την κρίση. Είναι αλήθεια ότι μου έκοψαν τον μισό δέκατο τρίτο μισθό μου, ότι πρέπει να πληρώνω διόδια, ότι το φυσικό αέριο, το ηλεκτρικό, η θέρμανση κοστίζουν πολύ περισσότερο. Εξω τρώω σπάνια, γιατί ο ΦΠΑ αυξήθηκε από 13% σε 23%. Κατά τα άλλα, όμως, η ζωή μου δεν έχει αλλάξει. Αυτό που άλλαξε είναι η διάθεση. Μυρίζει κατάθλιψη, απαισιοδοξία».

Η κυβέρνηση του Πέδρο Πάσος Κοέλιο, που ανέλαβε την εξουσία στις 21 Ιουνίου, είναι πολύ ευχαριστημένη με τις επιδόσεις της. Το έλλειμμα μειώθηκε από 9,1% το 2010 σε 5,9% το 2011. Η ανεργία παραμένει κοντά στο 13% (αλλά μεταξύ των νέων φτάνει το 30%). Και τότε γιατί οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι θα χρειαστεί νέο δάνειο τουλάχιστον 30 δισεκατομμυρίων ευρώ και οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι η χώρα δεν θα μπορέσει να βγει στις αγορές πριν από το 2014; «Η οικονομική συνταγή είναι σωστή», υποστηρίζει ο Λουίς Καμπράλ, καθηγητής οικονομίας στο πανεπιστήμιο της Ναβάρα. «Οι μεταρρυθμίσεις ήταν αναγκαίες εδώ και τριάντα χρόνια και τα μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα θα είναι χωρίς αμφιβολία καλά. Δεν βοηθάει όμως ο συνδυασμός λιτότητας και παγκόσμιας ύφεσης».

Αρα τελικά η Πορτογαλία δεν είναι και τόσο διαφορετική από την Ελλάδα. Η μάλλον η ενιαία θεραπεία που έχει επιβάλει η κυβέρνηση Μέρκελ στην Ευρώπη θα εκμηδενίσει τις όποιες διαφορές ανάμεσα στις δύο χώρες. Μήπως ο κ. Σαμαράς θα πρέπει να δώσει στον πορτογάλο ομοϊδεάτη του τη μαγική συνταγή;